Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Pieta" to fotografia czarno-biała przyklejona taśmą klejącą do miedzianej płyty używanej w wielu technikach graficznych. Nosi ona liczne ślady zarysowań oraz plamy pozostałe po stosowanym w tych procesach kwasie. Praca należy do większej serii obiektów łączących matryce graficzne z fotograficznymi odbitkami, w których Sławomir Kubala podjął próby oderwania się od płaskiego, dwuwymiarowego obrazu. Umieszczone na płycie zdjęcie przedstawia akt męski. Postać leży na postumencie przykrytym draperią. Głowa mężczyzny niknie w mroku niemalże zupełnie czarnego tła, z którego wyłania się twarz kobiety stojącej nad jego nagim ciałem. Układ postaci i ich wzajemna relacja nawiązują do upowszechnionego w średniowieczu przedstawienia piety, ukazującej martwego Jezusa leżącego na kolanach opłakującej go Matki Bożej. Wyobrażenie to u swojego zarania wskazywać miało na udział Marii w dziele Zbawienia. Tematyka religijna to jeden z najczęściej podejmowanych przez Kubalę wątków. Pojawia się w jego pracach w kontekście rozważań nad stereotypowo pojmowaną starością i śmiercią, czy też erotyzmem. Jego fotografie ukazują z jednej strony uniwersalne zagadnienia egzystencjalne, z drugiej przesycone są często wątkami osobistymi, związanymi zwłaszcza z relacją artysty z matką. Kubalę interesuje człowiek, jego kondycja w świecie oraz cielesność, w której tajemnicę stara się wniknąć. Ciała w jego pracach traktowane są w sposób rzeźbiarki, niczym pomniki czy monumenty. Zatracają swoje indywidualne cechy, są monumentalizowane, uogólniane, często androgyniczne. Tak jak w omawianej fotografii gubią się w otaczającym je mroku i pustce, wskazując na alienację człowieka w świecie. W twórczości Kubali dostrzec można silne inspiracje dziełami Rembrandta oraz gotyckim malarstwem ołtarzowym.

„Pieta" to fotografia czarno-biała. Została przyklejona do płyty wykonanej z miedzi. Takiej płyty używają w swojej pracy graficy. Zdjęcie przedstawia nagiego mężczyznę. Ciało leży na postumencie. Głowa mężczyzny ginie w mroku Tło jest prawie zupełnie czarne. Nad mężczyzną widać twarz kobiety. Fotografia przypomina obraz. Kojarzy się z motywem piety. Jest to przedstawienie znane z malarstwa. Ukazuje martwego Jezusa, który leży na kolanach Matki Bożej. Sławomir Kubala często nawiązuje w swoich pracach do motywów religijnych.

Dorota Stolarska-Kultys

Sławomir Kubala jest fotografem. Swoją pracę zatytułował „Pieta”. Pieta oznacza po włosku „miłosierdzie”, „litość”. Pieta to również rodzaj rzeźby. Przedstawia Matkę Boską, trzymającą na kolanach zmarłego syna, Jezusa Chrystusa. Wielu rzeźbiarzy wykonało Piety. Pietę wykonał też fotograf Sławomir Kubala. Jego „Pieta” jest zupełnie inna. Z obrazu zniknęła kobieta, Matka Boska. Pozostał tylko nagi martwy mężczyzna.

Maciej Cholewiński, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Sławomir Kubala

Tytuł: „Pieta”

Wymiary: wysokość 34 cm, szerokość 50 cm, sama fotografia: wysokość 30 cm, szerokość 29 cm

Technika: fotografia czarno-biała naklejona na miedzianą  płytkę

Rok powstania: przełom XX i XXI wieku

Praca Sławomira Kubali to czarno-biała fotografia bliska kwadratowi, przedstawiająca leżącego na plecach nagiego mężczyznę, naklejona na poziomą prostokątną miedzianą płytę, która nosi na sobie ślady trawień substancjami chemicznymi. 

Fotografię można podzielić kompozycyjnie poziomą osią symetrii na dwie części. Górna połowa to głęboka czerń tła, z której nie wyłania się żaden obiekt. Dolna połowa natomiast zajęta jest przez prostopadłościenny postument ustawiony w centrum, przykryty dwiema warstwami tkanin. Dolna, jaśniejsza draperia zakrywa boki kubika, na niej spoczywa czarna tkanina, podłożona grubą warstwą jedynie pod nagie ciało. Młody, szczupły mężczyzna, zalany białym światłem leży na kubiku, wyginając ciało w łuk. Nogi znajdują się po lewej stronie, ramiona po prawej. Sama głowa niknie w czerni tła. Kubik podpiera korpus, biodra i górną część uda. Lewa noga opada ku podłodze, prawa podpiera się o ukryty schodek, i zgina w kolanie. Najbardziej oświetloną i wyeksponowaną częścią ciała jest łono mężczyzny z owłosionymi genitaliami.

Na odbitce fotograficznej pozostały niedoskonałości wynikające z chemicznego procesu wywoływania lub utrwalania. To pionowe nieregularne smugi i zacieki.

Poza modela na zdjęciu oraz tytuł pracy to nawiązanie do popularnego w sztuce średniowiecznej i renesansowej motywu ikonograficznego. Pieta jest kompozycją siedzącej Madonny, która na kolanach trzyma ciało zdjętego z krzyża Chrystusa. W pracy Kubali figura matki znika, symbolicznie pochłania ją mrok tła. Z tradycyjnej Piety pozostaje nagie ciało mężczyzny, wyeksponowane silnym światłem i przykuwające uwagę dramatycznym wygięciem. W historycznych przedstawieniach Chrystus miał biodra przewiązane płócienną przepaską – zwaną perizonium. Kubala rezygnuje z tego atrybutu, przenosząc ciężar wymowy pracy w związek Erosa i Thanatosa, czyli Miłości i Śmierci.

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN