Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Grupa Aktual to zespół założony w 1967 roku w Mariańskich Łaźniach przez Milana Knížáka. Do współpracy zaprosił on pierwotnie samych amatorów. Dopiero gdy do zespołu dołączył perkusista Jan Mach, pozwoliło to wyznaczyć kompozycjom ramy i nadać im beatowy charakter. Zespół eksperymentował z nietypowym instrumentarium. Do tradycyjnego składu muzycy dodawali syreny, wiertarki czy nawet motocykl. Często także wykorzystywali już istniejące kompozycje melodyczne, którym zmieniano teksty i które na nowo aranżowano.

Liryka Knížáka przepełniona była humorem i ironią, będąc często parodią oficjalnego języka partii komunistycznej. Muzyka grupy poprzez swą prymitywną strukturę przedrzeźniała wręcz brzmienie zespołów beatowych. Początkowo teksty były wyłącznie w języku czeskim, dopiero po podróży Knížáka do USA pod koniec lat 60. muzycy włączyli do repertuaru również piosenki śpiewane po angielsku. Ważnym elementem projektu stały się także wykonywane przez lidera grupy ekspresyjne partytury utworów. Zawierały one teksty i muzykę w szczególnej oprawie wizualnej. Pomimo że Grupa Aktual zagrała zaledwie kilka koncertów, a nagrania z nich zostały wydane dopiero w 2003 roku, jej wpływ na undergroundową scenę w Czechosłowacji był niezaprzeczalny. Plastic People of the Universe zaczęli wykonywać piosenki autorskie po czesku po wspólnym koncercie obu zespołów. Powstanie natomiast aktywnej między 1973 a 1975 rokiem pierwszej inkarnacji DG 307 było bezpośrednio zainspirowane działalnością Grupy Aktual, tak w kwestii wykorzystania przedmiotów codziennego użytku jako instrumentów, jak i maksymalnego uproszczenia warstwy muzycznej.

Prace zakupione do zbiorów Muzeum to 33 partytury wykonane przez Milana Knížáka.

Daniel Muzyczuk

Rysunki obejmują teksty, nuty i instrukcje wykonania eksperymentalnych utworów muzycznych. Teksty przedrzeźniają język propagandy komunistycznej w Czechosłowacji na przełomie lat 60. i 70. Partytury nie ograniczają się do zapisu dźwięku, instrukcji dla muzyków i słów piosenki. Wprowadzone do nich elementy wizualne, przez swoją ekspresję, oddają charakter utworu nawet wtedy, gdy nie słyszymy dźwięku. Prowadzony przez Knižaka zespół Aktual realizował hasło zintegrowania sztuki z życiem. Ich twórczość była formą buntu wobec oficjalnej kultury i posługiwała się ironią, absurdem i eksperymentem w warstwie dźwiękowej i wizualnej.

Kompozycja w pionie. Praca na papierze w pięciolinię. U góry nastemplowany czarnym tuszem napis: „ZAB SE”. Poniżej spora biało-niebieska plama farby pod którą odręczny napis czarnym tuszem wielkimi literami „A LET!”. Poniżej dwie kartki zapisane maszynowym pismem czarnym tuszem. Na pierwszej z nich dwie zwrotki piosenki wraz z refrenem. Na drugiej kartce przyklejonej diagonalnie jedna zwrotka piosenki i refren. W dolnej części kompozycji odręcznie naniesiony czarnym tuszem zapis nutowy. Przy prawej krawędzi pracy, w środkowej części naniesiona data: 1968 i inicjały artysty.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.