Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Derek Boshier uważany jest za czołowego twórcę brytyjskiego pop-artu. Obraz odwołuje się do wyścigu kosmicznego – rywalizacji USA i ZSRR w podboju kosmosu w latach 60. XX w. Widać na nim portrety kosmonautów, Jurija Gagarina i Alana Sheparda. Towarzyszą im głowy przywódców obu państw, Johna Fitzgeralda Kennedy’ego i Nikity Chruszczowa. Określenie „najprzystojniejszy” zostało wzięte z rosyjskich opisów Gagarina. Powstała w ten sposób komiksowa kompozycja ujawnia mechanizmy propagandy – jak polityka korzysta z kultury masowej.

Opis kuratorski

Intensywne kolory kojarzą się z okładką płyty rockowej. Skojarzenie to jest wywołane nie tylko przez nastrój obrazu, ale również przez relację z rzeczywistością, w odpowiedzi na którą powstaje. Niebezpieczny podział świata na dwa wrogie systemy polityczne, który określał rzeczywistość w czasach zimnej wojny, został przedstawiony w sposób schematyczny i zabawny, tak jakby artysta chciał rozładować napięcie, które stale groziło wybuchem wojny nuklearnej. Wyścig zbrojeń i podbój kosmosu ukazany za pomocą dwóch figurek – amerykańskiego astronauty Alana Sheparda i radzieckiego kosmonauty Jurija Gagarina, zostaje sprowadzony do konkursu piękności. I rzeczywiście mógłby tak funkcjonować, gdyby w tle nie pojawiali się władcy bezwzględnie podzielonego świata – Nikita Chruszczow i John Kennedy, a także flagi mocarstw, które były zostawiane w przestrzeni kosmicznej jako ślady obecności i zwycięstwa. Flaga, prawnie określony układ barwnych płaszczyzn i elementów, najważniejszy symbol państwa, była wielokrotnie używana przez angielskich i amerykańskich artystów pop-artu. Pop-artyści wykorzystywali w swojej sztuce elementy codzienności i kultury popularnej, a w ich przedstawianiu sięgali po sposoby obrazowania stosowane w komiksie i masowych środkach przekazu – często po to, by wyrazić sprzeciw wobec rzeczywistości, zwłaszcza tej politycznej. Derek Boshier był zarówno komentatorem, jak i uczestnikiem oraz kreatorem kultury masowej – zajmował się projektowaniem okładek płyt dla Davida Bowie i zeszytów piosenek dla zespołu the Clash. w 1962 roku brał udział w wystawie Image in Progress w Grabowski Gallery w Londynie z Davidem Hockneyem i Allenem Jonesem. Indywidualna wystawa artysty w Muzeum Sztuki miała miejsce w 1981 roku.

Maria Morzuch (Cytat za: Abecadło, red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, s.nlb.[47])

Obraz Dereka Boshiera Najprzystojniejszy bohater kosmosu i Mr Shepard jest darem Mateusza Grabowskiego. Mateusz Grabowski był właścicielem apteki i galerii obrazów w Londynie. Mateusz Grabowski na początku lat 60. pokazywał w swojej galerii obrazy młodych utalentowanych artystów. W 1975 roku podarował część swojej kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi. 

Obraz Dereka Boshiera Najprzystojniejszy bohater kosmosu i Mr Shepard zaliczamy do kierunku w sztuce, który nazywamy pop-art (sztuka popularna). Pop-art odwoływał się do kultury masowej. O kulturze masowej pisał w latach 60. Marshall McLuhan. Według Marshalla McLuhana żyjemy w globalnej wiosce i dzięki telewizji, gazetom, reklamie widzimy świat (w latach 60. nie było internetu). Derek Boshier czytał teksty Marshall McLuhana. Obraz Dereka Boshier Najprzystojniejszy bohater kosmosu i Mr Shepard odwołuje się do radziecko-amerykańskiego wyścigu w kosmosie. Bardzo często pokazywano loty w kosmos w telewizji. Kto pierwszy wyleci w przestrzeń kosmiczną - Rosjanin czy Amerykanin? Była to rywalizacja między dwoma mocarstwami. Trzeba było pokazać, kto jest potężniejszym, lepiej rozwiniętym państwem. 

Derek Boshier pokazuje rosyjskiego kosmonautę Jurija Gagarina, który pierwszy wyleciał w kosmos (12 kwietnia 1961 roku) i amerykańskiego astronautę. Amerykański astronauta -  Alan Shepard, drugi w kosmosie, spóźnił się o 23 dni. Derek Boshier pokazuje przekształconą mapę Związku Radzieckiego i umieszcza tam napis Ursa Major (Wielka Niedźwiedzica). Ursa Major tak nazywano Związek Radziecki. Wielka Niedźwiedzica ma z tyłu przyczepiony ogon z flagą USA. To oczywiście oznaczało, że USA jest „w ogonie”, czyli przegrywa. Propagandowo na chwilę zwyciężył Związek Radziecki. 

Na obrazie Najprzystojniejszy bohater kosmosu i Mr Shepard Derek Boshier umieścił cytaty z audycji telewizyjnych o tematyce kosmosu. Na obrazie są też przebitki z gazetowych fotografii, przeniesione na obraz zdjęcia z gazet z początku lat 60. Na tych bladych odbitkach gazetowych zdjęć możemy rozpoznać: rosyjskiego kosmonautę Jurija Gagarina, amerykańskiego astronautę Alana Sheparda oraz  przywódcę Związku Radzieckiego Nikitę Chruszczowa i prezydenta USA Johna Fitzgeralda Kennedy'ego.

Autor skryptu: Małgorzata Wiktorko