Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Dla widza, który oczekuje pięknego pejzażu, Na jeziorze Zurichskim może wydać się zdjęciem nieudanym. Większość kadru wypełnia siatka, po prawej stronie widać niepełne ujęcie ludzkich nóg i ręki, a jedyna postać, która jest lepiej widoczna – kobieta siedząca na zjeżdżalni – została uchwycona w momencie, kiedy akurat była odwrócona tyłem… zalet tej fotografii należy szukać gdzie indziej – w symetrii ujęcia zjeżdżalni, rytmie stalowego zabezpieczenia i właśnie w pozbawionym anegdoty, jakby obiektywnym sposobie ujęcia rzeczywistości. Jest to niemal abstrakcyjna kompozycja. Zdjęcie na jeziorze Zurichskim jest przykładem tak zwanej „nowej fotografii” – tendencji, która pojawiła się na przełomie lat 20. i 30. XX wieku. Była odpowiedzią na nowoczesne tempo życia, rozwój przemysłowy i sztukę awangardową, szczególnie konstruktywizm. Miała być fotografią dla nowych czasów, „maszynową”, bezosobową, która dzięki obiektywności aparatu fotograficznego rejestruje rzeczywistość inaczej, niż to robiono dotychczas. Odrzuca indywidualizm i zawiłości psychologiczne. „Nowa fotografia” miała zaskakiwać formą, podważając oczywistość wcześniejszych sposobów widzenia. Aby to osiągnąć twórcy stosowali szereg środków – nietypowe ujęcia i kadrowanie, zbliżenia, reekspozycję, efekty światłocieniowe, montaż czy wyizolowanie przedmiotów z kontekstu. Anton Stankowski w swojej fotografii kontynuował poszukiwania zainicjowane w Bauhausie. Międzywojenna fascynacja eksperymentami fotograficznymi (interesowały go również fotomontaż i fotogram) ustąpiła jednak działalności projektanta graficznego. Już od 1929 roku realizował projekty graficzne, w których nowatorsko łączył typografię z fotografią. Zasłynął między innymi jako autor logo Deutsche Bank.

Paulina Kurc-Maj Cytat za: Abecadło, red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, s.nlb. [367]