Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Stanisław Ignacy Witkiewicz dał się poznać jako eksperymentator w dziedzinie formy, a jednocześnie jako twórca przenikliwych portretów psychologicznych – te dwie cechy odcisnęły swoje piętno także w tej pracy. W portrecie podwójnym Witkacy koncentruje się przede wszystkim na kompozycji obrazu – ułożeniu kształtów, ich napięć oraz zastosowaniu barw i konturu. Jest to zgodne z jego ówczesnym zainteresowaniem zagadnieniami formalnymi. Pragnął on wywołać w widzu doznania metafizyczne – doświadczenia Tajemnicy Istnienia. Ma to miejsce dzięki zastosowaniu w sztuce Czystej Formy, która wyzwala wrażenie jedności w wielości. Kompozycja obrazu zgodna z tą doktryną musi być z jednej strony spójna, z drugiej zaś skomplikowana lub nieharmonijna. W teorii Czystej Formy dużą rolę odgrywa także kolorystyka – żywe barwy i silne kontrasty, w tym barw dopełniających, które pozwalają wprowadzić różnorodność i rozczłonkowanie kompozycji, ale także przyczyniają się do scalenia obrazu.

Anna Nawrot (Cytat za: „Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm", red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 336).

Opis dedykowany osobom słabo słyszącym i niesłyszącym

Stanisław Ignacy Witkiewicz namalował portret podwójny „Dwie głowy". Obraz przedstawia mężczyznę i kobietę, ona siedzi oparta o wezgłowie fotela i płacze, on opiera się o nią i myśli. Obie postaci zostały skadrowane mniej więcej do pasa. Wszystkie elementy kompozycji malowane są ekspresyjną, drżącą plamą (Kobieta i mężczyzna zostali namalowani do pasa. Bardzo dużo jest elementów w kompozycji, dużo plam, dużo linii ukośnych i falistych. Elementy obrazu tworzą jakby bałagan). Charakterystyczny jest kontrast barw i kształtów, poszczególne formy malarskie zostały obwiedzione czarnym konturem. Obraz nie jest abstrakcyjny. Nie wiadomo kim są namalowane osoby. Mężczyzna trochę przypomina samego artystę, ale nigdy nie potwierdzono, że to autoportret. Wymienione cechy pracy wskazują na zastosowanie przez Witkacego Czystej Formy, czyli jedności w wielości. Kompozycja sprawia wrażenie chaotycznej, skomplikowanej przez nagromadzenie różnych kształtów czy grubości konturu. A z drugiej strony artysta zestawia tu barwy dopełniające się na kole barw, dzięki czemu uzyskał spójny, scalony obraz. Ten podwójny portret może zapowiadać późniejsze, silne zainteresowanie Witkacego portretem (Praca została namalowana zgodnie z tym o czym mówi „teoria czystej formy". Na obrazie występuje wiele elementów, skomplikowanych kształtów, nie prostych, powyginanych linii, które są różnej grubości. Artysta użył kolorów dopełniających takich jak: zielony, fioletowy, pomarańczowy. Obraz sprawia wrażenie skończonego. Ten portret może był początkiem twórczości artysty, na której skupił się kilka lat później).
Stanisław Ignacy Witkiewicz pseudonim „Witkacy”- polski malarz, pisarz, filozof, dramaturg i fotografik, syn malarza Stanisława Witkiewicza. Przyjaźnił się z artystą awangardowym Leonem Chwistkiem. Witkacy był twórcą „teorii czystej formy”, która mówiła o osiągnięciu jedności za pomocą wielości, wielu elementów składowych np. kontrastów barwnych (Według "teorii czystej formy" dzieło składa się z wielu elementów. Są to kształty, kolory, wielkości. Kiedy artysta stosuje wiele tych elementów, to ma szansę stworzyć pracę idealną, tak zwaną jednolitą). W 1925 roku artysta założył „Firmę Portretową S.I.Witkiewicz”, która stanowiła jego główne źródło utrzymania (zarabiał w ten sposób na życie). Klient musiał się stosować do specjalnego Regulaminu. Przez kilkanaście lat artysta stworzył kilka tysięcy portretów. S.I. Witkiewicz jest autorem powieści oraz dramatów, które od wielu lat są wystawiane w teatrach i weszły do kanonu polskiej literatury. Artysta tworzył dzieła plastyczne w nurcie ekspresjonizmu i formizmu. Zmarł śmiercią samobójczą w 1939 roku.

Autorka skryptu: Maja Pawlikowska

Opis dzieła:
●    to obraz, namalowany farbami olejnymi na płótnie;
●    na obrazie są dwie osoby: mężczyzna i kobieta;
●    kobieta → jest zamyślona; położyła głowę na swojej ręce; ręką trzyma oparcie kanapy; drugą ręką dotyka rękawa swojej sukienki; ma na szyi długie niebieskie korale; nie wiadomo, jak się nazywa;
●    mężczyzna →  to najprawdopodobniej Stanisław Ignacy Witkiewicz; chowa swoją rękę pod klapę marynarki; druga ręka mężczyzny jest podwinięta pod głową; mężczyzna ma niebieski krawat.
●    obraz jest namalowany w kontrastowych kolorach::
    -    czerwony kontrastuje z zielonym,
    -    żółty kontrastuje z fioletowym;
●    wszystkie barwy oddzielone są wyraźnym konturem,
●    W dolnym rogu obrazu jest napis: „Witkacy 1920” → Stanisław Ignacy Witkiewicz czasem podpisywał swoje obrazy „Witkacy”.

Autorka skryptu: Małgorzata Wiktorko