Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

O palcach to videoperformance, w którym Robakowski kieruje kamerę na swoje dłonie ukazane w pustej czarnej przestrzeni. Rejestracji wizualnej towarzyszy monolog artysty, który przekonującym głosem opowiada historię każdego ze swoich palców. Jest to w istocie intymna narracja biograficzna. Posługując się wideo, autor wprowadza nas w obszar swojej prywatności, świat własnych myśli i emocji. Tego rodzaju subiektywizm to kierunek, który w pracach Robakowskiego pojawia się pod koniec lat 70. Artysta akcentuje w nich podmiotowość, która w pierwszej połowie następnej dekady stanie się dominującą cechą jego twórczości. Od 1978 roku nagrywa filmy z okna swojego mieszkania na łódzkim „Manhattanie”, które składają się na pracę Z mojego okna (1978-1999). Rejestrowane początkowo na taśmie 16mm, a potem za pomocą wideo, subiektywne obserwacje prezentowane były w obecności autora, który komentował film na bieżąco. Subiektywizm i skupienie na analizie swojego najbliższego otoczenia i siebie samego zostaje przez niego wyrażone w tekście Kino własne z 1981 roku. Pisze w nim, że jest to bezpośrednia projekcja myśli filmującego, autentyczna i pozwalająca na polemikę z samym sobą. Ten zwrot ku prywatności i intymności w pracach Robakowskiego bywa łączony z kontekstem historycznym i sytuacją polityczną w Polsce lat 80. Nie pozostała ona bez wpływu na prywatne życie artysty. Jego postawa wobec panującego systemu doprowadziła do usunięcia go ze stanowiska wykładowcy w szkole filmowej i wykluczenia z życia publicznego. Prace Robakowskiego z tego okresu mogą być odczytywane jako rodzaj eskapizmu i metafora sytuacji politycznej. Element polityczny miesza się tu z osobistym. Intymna opowieść autobiograficzna zarejestrowana w O palcach, to historia o własnej tożsamości, która jednocześnie odnosi się do uniwersalnych wspólnotowych doświadczeń.

Praca została nabyta do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi bezpośrednio od artysty.

„O palcach" to film, w którym Robakowski pokazuje swoje dłonie. Widzimy je na czarnym tle. Poza obrazem, elementem filmu jest też opowieść artysty. Mówi o historii każdego z palców. Jest to rodzaj biografii. Dzięki filmowi poznajemy prywatne życie artysty. Zdradza nam swoje myśli i emocje. Skupienie na własnych doświadczeniach jest charakterystyczne dla twórczości Robakowskiego z przełomu lat 70. i 80.

Dorota Stolarska-Kultys

Józef Robakowski zapisuje za pomocą kamery swoje doświadczenia.

W filmie z 1981 roku „O palcach” Józef Robakowski pokazuje swoją dłoń z rozłożonymi palcami. Robakowski mówi : „Każdy palec ma swoje własne życie intymne i własny charakter”. W razie zagrożenia potrafią zebrać się w pięść. Stanowią jedność. Robakowski mówi o palcach. Właściwie jednak, opowiada o swoim życiu, o swoich intymnych doświadczeniach.

W latach 1970 -1977 Józef Robakowski należał do awangardowej grupy artystycznej -  Warsztat Formy Filmowej. W latach 80. powrócił do rejestrowania kamerą filmową swoich doświadczeń.

Małgorzata Wiktorko, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Józef Robakowski
Tytuł: „O palcach”
Rok powstania: 1979
Tworzywo: kaseta VHS
Czas trwania: 6 minut 19 sekund
Ze zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi

W videoperformansie Robakowski opowiada o swoich palcach. Obiektyw kamery skierowany jest na prawą męską dłoń opartą na czarnym blacie. Ręka ułożona jest mniej więcej wzdłuż linii przekątnej biegnącej od lewego górnego narożnika, ku prawemu dolnemu. Palce skierowane w stronę kamery.  Film rozpoczyna biała plansza z napisem: „KINO WŁASNE”. Po niej, także na białym tle, pojawia się tytuł filmu: „O PALCACH” oraz data: „1979”.  Opowieść zaczyna się od widoku nieruchomej dłoni z lekko rozpostartymi palcami. Następnie dłoń zaczyna delikatnie się poruszać po czym zaciska się w pięść. Wystawiony zostaje kciuk. Robakowski opowiada jego historię. Gdy mowa o tym, że wraz z innym palcem może dać pstryczka w nos, naśladowany jest ten gest. Następnie kolej przychodzi na palec wskazujący. Kciuk zostaje schowany. Wysunięty jest obecny bohater. Robakowski wspomina, jednocześnie pokazując, jego ruchliwość, możliwość stawania na głowie czy wystukiwanie rytmu. Snując historię o palcach środkowym i serdecznym dłoń jest rozpostarta. Mały palec prezentowany jest indywidualnie. Na koniec filmu ukazana jest cała dłoń, która zostaje zaciśnięta w pięść.

Katarzyna Kończal, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN