Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Fotografia „Morski Zachód" przedstawia wieczór nad morzem. Widoczny jest fragment plaży, ciemna sylwetka łodzi i wysoka linia horyzontu, nad którą unoszą się pasmowo ułożone chmury. Zgodnie z podpisem umieszczonym na kartonie, na który fotografia została naklejona, zdjęcie zostało wykonane w Rydze. Obraz charakteryzuje niezwykła miękkość, skupienie na harmonii światła i cienia oraz wrażenie zamglenia. W pracy dostrzec można inspiracje impresjonistycznym stylem Jana Bułhaka. Był on prezesem Fotoklubu Wileńskiego, do którego należał też Piotr Śledziewski. Tworzący w tym nurcie fotograficy, na wzór malarzy, oddawali się obserwacji zjawisk światłocieniowych, które starali się ująć w naturalistyczny sposób. O ile jednak Bułhak pozostawał wierny temu kierunkowi, o tyle Śledziewski zaczął z czasem poszukiwać innych rozwiązań estetycznych i eksplorować nowe prądy w fotografii. W 1937 roku odniósł się krytycznie do dominującej za sprawą prezesa Fotoklubu „malarskiej wizji”, co znacznie ochłodziło ich wzajemne stosunki. Skupionemu na, jak sam to określał, „światłocieniowo-kolorystyczno-perspektywicznym” oddaniu natury kierunkowi malarskiemu, przeciwstawił podejście graficzne – płaszczyznowe i ograniczone do tego co biało-szaro-czarne. Zwracał również uwagę na odrębność fotografii, jako medium pełnowartościowego, które nie kopiuje natury, ale kreatywnie ją przetwarza. W wywiadzie zamieszczonym w wileńskim dzienniku „Słowo" postulował: „fotografia w swym zamierzeniu i wyrazie artystycznym nie jest reprodukcją obrazu <>, lecz jest foto-grafiką w szerszym tego słowa znaczeniu i wobec tego musi mieć własną wizję rzeczywistości, odmienną od dosięgu pokrewnych sztuk pędzla i rylca, bo zależną od odmiennych narzędzi technicznych, jakimi fotografika z natury swej operuje” („Przez szkło obiektywu – rozmowy z fotografikami wileńskimi. Wywiad z ks. kapelanem Piotrem Śledziewskim", „Słowo”, maj 1937). Śledziewski dostrzegał potencjał zawarty w technikach takich jak wtórnik czy izohelia, doceniając również nurt Nowej Rzeczowości. Chociaż sam wyszedł od impresjonizmu w stylu Bułhaka, czego przykład stanowi omawiana praca, był zdania, że nowe kierunki stanowią zapowiedź szerokich możliwości artystycznych, jakie daje fotografia.

Dorota Stolarska-Kultys

Fotografia „Morski Zachód" przedstawia wieczór nad morzem. Widać na niej fragment plaży, ciemną sylwetką łodzi i wysoką linią horyzontu. Nad nim unoszą się chmury. Fotografia została przyklejona na karton. Jest na nim informacja, że zdjęcie zostało wykonane w Rydze. Obraz jest miękki i zamglony. Autor skupił się na harmonii światła i cienia. W pracy dostrzec można inspiracje stylem Jana Bułhaka. Był on prezesem Fotoklubu Wileńskiego, do którego należał Piotr Śledziewski. Tworzący w tym nurcie fotograficy starali się naśladować malarzy. Obserwowali naturę i światło i starali się je dokładnie oddać na fotografii.

Dorota Stolarska-Kultys

Piotr Śledziewski zajmował się fotografią. Lubił fotografować pejzaże, przyrodę. Fotografował pola, lasy, zwierzęta, rzeki i morze. Fotografia zatytułowana „Morski Zachód” przedstawia łódkę zacumowaną nad brzegiem morza. Stoi obok niej mężczyzna. Wygląda, że jest rybakiem, właścicielem łódki. Morze jest spokojne, nie ma fal. Zdjęcie zrobiono przy wschodzie albo zachodzie słońca. Widać też plażę i las. Tym morzem jest Bałtyk. Zdjęcie podpisane jest „Morski Zachód (Ryga)”. Fotograf wykonał zdjęcie niedaleko Rygi - stolicy Łotwy.

Autor: Piotr Śledziewski

Tytuł: „Morski zachód [Ryga]”

Wymiary: fotografia o wysokości 21 cm, szerokości 30 cm naklejona na czarny karton tworzący półcentymetrową ramkę wokół zdjęcia i naklejona na kremowy brystol o wymiarach wysokości 32 cm i szerokości 40 cm.

Technika: fotografia czarno-biała

Rok powstania: 1932

Praca Piotra Śledziewskiego to pozioma prostokątna czarno biała fotografia, naklejona kolejno na niewiele większy czarny karton i następnie na kremowy brystol. Fotografia przedstawia morski krajobraz sfotografowany nieostro i niekontrastowo. Żaden z elementów zdjęcia nie osiąga głębokiej czerni, całość utrzymana jest w szerokiej gamie szarości.

Na wysokości dwóch trzecich przebiega linia horyzontu. Powyżej widać niebo, zasnute poziomymi, równoległymi do horyzontu smugami szarych chmur. Mniej więcej w połowie pasu nieba biegnie wystrzępiony prześwit równomiernie rozświetlony blaskiem zachodzącego słońca.

Po lewej stronie linia horyzontu jest nieznacznie podniesiona – to czarny skrawek lądu. Linia brzegowa jest ukośna – biegnie od połowy wysokości lewej krawędzi do prawego dolnego narożnika. Plaża zajmuje lewy dolny narożnik. Trójkąt prostokątny piaszczystej plaży zmącony jest śladami idącej osoby. Trop stóp biegnie równolegle do linii brzegowej. Powierzchnia morza w kadrze to figura przypominająca odwrócony trójkąt prostokątny. Razem z trójkątem plaży dopełniają się do prostokąta. Morze jest spokojne, marszczy się delikatnie jedynie przy brzegu. Po lewej stronie na falach unosi się rybacka łódź, spychana przez osobę stojącą przy burcie po lewo na wodę. Łódź mieści się na tle morza, poniżej linii horyzontu, w ciemnoszarym pasie wody. Poniżej łodzi woda zalana jest blaskiem zachodzącego słońca.

Piotr Śledziewski był polskim fotografem, związany z wileńskim i ogólnopolskim środowiskiem fotograficznym. Od 1928 roku był współzałożycielem oraz członkiem Fotoklubu Wileńskiego.

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN