Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Wykonany ołówkiem na kremowym kartonie „Autoportret" powstał najprawdopodobniej w okresie studiów malarskich, które Zbigniew Tymoszewski odbywał w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych lub tuż po ich zakończeniu w 1952 roku. Będąc na ASP, artysta uczęszczał do pracowni Jana Cybisa – słynnego kolorysty. Uchodził za jednego z jego najzdolniejszych uczniów. W jego wczesnych pracach widoczne są wpływy mistrza, jednak Tymoszewskiemu udało się wypracować własny, niepowtarzalny styl.

Prezentowany rysunek ukazuje popiersie autora w ujęciu frontalnym. Zarys postaci określony został mocnym momentami konturem, wypełnionym pionowymi i poziomymi pociągnięciami ołówka. Tworzą one wrażenie faktury, która z czasem stanie się istotnym aspektem malarskich prac artysty. Prawa strona twarzy ginie w cieniu rzucanym przez asymetrycznie ułożony beret, nadając fizjonomii młodego artysty wyraz surowości i dramatyzmu. W ciemności ukryte są również oczy, w których dostrzec można niepokój i lęk podszyte smutkiem, jak gdyby zapowiedź tragicznej samobójczej śmierci autora. Autoportret, obok pejzażu i martwej natury, był jednym z motywów najchętniej podejmowanych przez Tymoszewskiego w okresie studiów i tuż po nich. Znane są przede wszystkim jego malarskie ujęcia tego tematu, utrzymane w ciemnej zgaszonej kolorystyce i podobnie ascetyczne jak omawiany rysunek. Tadeusz Dominik – kolega artysty z Akademii, określił ten okres w twórczości Tymoszewskiego „figuracją analityczną”, zwracając uwagę na unikatowe piękno zawarte w surowości powstających wówczas autoportretów.

„Autoportret" został wykonany ołówkiem na kremowym kartonie. Praca powstała najprawdopodobniej w okresie studiów malarskich lub tuż po nich. Zbigniew Tymoszewski odbywał je w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Prezentowany rysunek ukazuje autora od przodu. Zarys postaci wyznacza kontur. Wypełniają go pionowe i poziome linie. Tworzą one wrażenie faktury. Prawa strona twarzy ginie w cieniu. Jej wyraz jest surowy i dramatyczny.

Dorota Stolarska-Kultys

Zbigniew Tymoszewski był malarzem. Malował różne przedmioty, pejzaże, portrety, akty. Czasem również rysował. Praca jest właśnie rysunkiem wykonanym ołówkiem. Widzimy autoportret artysty. Tymoszewski narysował siebie - mężczyznę ubranego w sweter, w berecie. Tło jest całkowicie puste. Jest dla artysty nieważne, interesuje go tylko postać człowieka. Gdyby artysta pomalował rysunek farbami, powstałby obraz.

Maciej Cholewiński, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Zbigniew Tymoszewski

Tytuł: „Autoportret”

Wymiary: wysokość 32,5 cm, szerokość 24,5 cm

Technika: rysunek ołówkiem na papierze

Rok powstania: około 1950

Praca przedstawia monochromatyczny autoportret artysty na pionowym, prostokątnym kartonie. Rysunek jest prosty, formy nieco zgeometryzowane. W centrum przedstawiony został mężczyzna en face od połowy klatki piersiowej do czubka głowy. Mężczyzna ma na sobie beret, przekrzywiony w prawą stronę i prostą, ciemną koszulkę. Twarz mężczyzny ma kształt pionowo ustawionej elipsy, nos przypomina ostrosłup. Oczy są głęboko osadzone, a brwi są zaznaczone prostymi poziomymi kreskami. Krótkie włosy ledwo wystają spod beretu. Artysta operuje w rysunku prostymi, przecinającymi się liniami aby uzyskać efekt światłocienia. Światło pada z lewej strony spoza kadru, przez co część twarzy po lewej stronie jest bardziej oświetlona i rzuca cień na szyję i kawałek koszulki. Tło zapełnione zostało pionowymi, prostymi kreskami. Praca zdaje się być jedynie wprawką lub szkicem, ze względu na to, że głównym zainteresowaniem artysty było malarstwo.

Zbigniew Tymoszewski tworzył w latach 50-tych XX. wieku. Malarz inspirował się koloryzmem, w późniejszej fazie twórczości zaczął tworzyć dzieła abstrakcyjne. Operował intensywnymi kolorami i zestawiał je ze sobą z prawdziwą dramaturgią.

Helena Sej, Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN