Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Audiodeskrypcja

Autor: nieznany

Tytuł: Na imieninach u Neny Stachurskiej

Technika: fotografia czarno-biała

Wymiary: wys. 8,6 cm, szer. 13,7 cm

Rok powstania: 1930

Ze zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi.

Anonimowa fotografia Na imieninach u Neny Stachurskiej przedstawia w ciasnym kadrze 7 osób siedzących przy zastawionym stole w pokoju oraz stojącego mężczyznę. Tytuł sugeruje nam konwencjonalną scenę, dokumentującą spotkanie zaprzyjaźnionych osób, zgromadzonych z okazji imienin gospodyni. Postacie siedzą wokół przykrytego białym obrusem prostokątnego stołu, którego jasny blat ciągnie się niemal przez całą szerokość fotografii i stanowi jej oś poziomą. Wokół stołu siedzą goście imieninowi w rytmie po trzy osoby wzdłuż dłuższych krawędzi stołu, po jednej w szczytach. 

Na pierwszym planie, wzdłuż dłuższej krawędzi stołu, siedzą odwracający się w stronę obiektywu mężczyzna po lewej i kobieta po prawej stronie. Uśmiechnięty, wąsaty mężczyzna o gładko zaczesanej do tyłu fryzurze ubrany jest w jasny garnitur ze spodniami zaprasowanymi w kant. Ma wysokie czoło, prosty szczupły nos, lecz jego twarz jest nieostra. Ręce splata na udach, ma założoną nogę na nogę. Dół zdjęcia pogrążony jest w cieniu, który skrywa obuwie mężczyzny. Pionowe oparcie jego krzesła zbiega się z lewą krawędzią fotografii. Kobieta po prawej stronie to solenizantka – Nena Stachurska. Siedzi na eklektycznym, ozdobnym krześle o bogatej snycerce i tapicerowanej prostokątnej płaszczyźnie w oparciu. Oparcie widać w ¾, gospodyni przekręca się na krześle ku środkowi i zwraca twarz w ¾ do obiektywu aparatu. Nena Stachurska ubrana w czarną suknię z małym, okrągłym dekoltem i długim rękawem trzyma w lewej ręce smukły kieliszek. Ma lekko falowane włosy do linii karku, na odsłoniętej szyi prezentuje naszyjnik z pereł. Jej rysy są wyraziste – ma migdałowe w obrysie oczy, prosty, smukły nos i ściągnięte pełne usta.    

Pomiędzy mężczyzną z wąsami i gospodynią znajduje się puste krzesło, prawdopodobnie  opuszczone przez osobę robiącą zdjęcie. Puste siedzisko krzesła zwrócone jest w stronę kobiety. Po prawej stronie Neny Stachurskiej, w szczycie stołu po prawej stronie zdjęcia siedzi dojrzały mężczyzna w czarnym garniturze, białej koszuli i pasiastym szerokim krawacie. To Tadeusz Zwoliński, mąż siostry solenizantki – Modesty.  Jego twarz jest owalna, z wysokim czołem zwieńczonym gładko przyczesanymi jasnymi włosami. Na prostym, masywnym nosie ma osadzone delikatne, druciane okulary. Ma poważną, wykrzywioną lekkim grymasem minę. Patrzy na kark Neny Stachurskiej. Jego sylwetka ujęta jest na tle ściany z ukazanym w kadrze fragmentarycznie ściennym zegarem. Po prawej stronie mężczyzny, vis-a-vis gospodyni, na tle ciemnego pieca kaflowego, przy dłuższej krawędzi stołu siedzi sfotografowana nieostro kobieta. To najprawdopodobniej Modesta Zwolińska – siostra Neny, żona siedzącego obok Tadeusza. Ma jasną sukienkę, fryzurę do linii karku, linie twarzy są rozmyte. Zwraca twarz w prawą stronę, ku centrum zdjęcia. Na stole przed nieostro sfotografowaną damą, stoją dwie wysokie i pękate szklane karafki. Na prawo od karafek na stole stoi smukły wazon z jasnymi kwiatami. Wpasowuje się on w prześwit między nieostro ujęta kobietą i kolejną damą, która znajduje się nieomal w centrum kompozycji. 

Środkowa postać ubrana jest w białą bluzkę i ciemniejszy, luźny blezer z długimi rękawami. Trzyma obie ręce na stole, patrzy na wprost, choć jej fizjonomia także jest niewyraźna. Ma falujące włosy z przedziałkiem, zakrywające uszy i kończące się poniżej ich linii. Na ścianie za kobietą wisi obraz – pejzaż. Jego dolna rama przecina głowę powyżej linii uszu. Przed kobietą w blezerze na stole stoją smukły kieliszek do wina oraz dwie butelki piwa z ciemnego szkła. W przestrzeni pomiędzy tą kobietą a kolejnym biesiadnikiem – mężczyzną, stoi półprzezroczysty młody mężczyzna w ciemnym garniturze. Jego postać wkomponowana jest w jedno skrzydło otwartych drzwi, prowadzących do kolejnego pomieszczenia. Figura wyłania się zza stołu od linii ud, czubek głowy jest nieznacznie obcięty górną krawędzią zdjęcia. Ta postać wygląda, jak gdyby została wkomponowana w zdjęcie poprzez powtórne naświetlenie odbitki. Być może to fotograf, który dodał samego siebie do pamiątkowej fotografii w późniejszej obróbce. Po jego prawej stronie siedzi za stołem trzeci gość przy dłuższej krawędzi stołu. To Stanisław Ignacy Witkiewicz – Witkacy, ujęty na tle otwartych drzwi w mieszkaniu. Witkacy jest poważny, ma surową minę. Ubrany jest w ciemny garnitur i białą koszulę. Prawą, zgięta w łokciu rękę położył przed sobą na stole, pomiędzy szklanymi kieliszkami do wina. Obok Witkacego, w szczycie stołu siedzi młoda , uśmiechnięta kobieta z długimi ciemnymi włosami z przedziałkiem. Kobieta opiera się łokciami i przedramionami o stół, lekko pochyla się do przodu, by być widoczną na zdjęciu. Gdyby opierała się plecami o krzesło, zasłaniałby ją wąsaty mężczyzna zajmujący miejsce po jej prawej stronie. Kobieta z długimi włosami jest ubrana w czarną suknię z odkrytymi ramionami, ma także długie jasne korale.    

Solenizantka, Nena, tak naprawdę nosiła imię Jadwiga. Była muzą Witkacego, który wykonał  blisko jej 100 portretów. Pierwszy portret Neny Stachurskiej pochodzi z roku 1928. Relacja modelka – artysta szybko przerodziła się w romans, pomimo trwającego od 1923 roku małżeństwa Witkacego z Jadwigą Unrug. Witkacy, Nena Stachurska wraz z siostrą i szwagrem – małżeństwem Zwolińskich spędzali wspólnie wiele czasu na przejażdżkach samochodowych, tańcach, górskich wycieczkach i wizytach w kawiarniach i u znajomych. W 1930 roku towarzystwo spotkało się w nieco większym gronie na imieninach Neny Stachurskiej. 

Autorka skryptu: Agnieszka Wojciechowska – Sej 

Konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska 

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN