Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Pejzaż II" to linoryt przedstawiający bardzo uproszczoną wizję krajobrazu, którego elementy ujęto w sposób schematyczny. Ziemia została ukazana jako, umieszczona w dolnej części pracy, pozioma prostokątna forma zajmująca 2/3 kompozycji. Nad nią znajduje się niebo zobrazowane jako czerwony poziomy kształt sugerujący rozwinięty transparent. Artysta zastosował w pracy jedynie dwa kolory, podobnie jak w serii linorytów „Znaki ostrzegawcze" (w zbiorach Muzeum Sztuki w Łodzi), nad którą pracę rozpoczął w tym samym 1968 roku. Pomiędzy cyklem i linorytem „Pejzaż II" dostrzec można podobieństwa zarówno formalne, jak i znaczeniowe. Obie realizacje są rekcją artysty na bieżące wydarzenia, do których Sobocki odnosi się za pomocą metafory. „Znaki ostrzegawcze" były jego odpowiedzią na sytuację polityczną w Polsce lat 60. i 70. XX wieku. Utrzymamy w podobnej estetyce „Pejzaż II" również stanowi formę autorskiego komentarza do rzeczywistości.

Ograniczając paletę barwną do czerni i czerwieni, artysta odnosi się do swojej własnej symboliki kolorów. W tekście poświęconym Sobockiemu pisał o niej Tadeusz Nyczek zauważając, że czarny „oznacza to, co autentyczne, >>ziemskie<<, prawdziwe”, czerwone zaś to, co „sztuczne i zakłamane” („Solidarne obrazy”, w: „ Nowa figuracja: Leszek Sobocki", 1984). Jednocześnie Sobocki używa czerni, by zaakcentować to, co ludzkie, czerwień, kojarzącą się także z krwią i komunistyczną flagą, przypisując władzy. Za pomocą tych dwóch barw w sposób metaforyczny przeciwstawia społeczeństwo i opresyjny system państwowy. Zgodnie z przywołaną symboliką w omawianej pracy „ziemia” ma kolor czarny, a znajdujący się nad nią „transparent” z napisem „niebo” czerwony. Jest to być może odniesienie do niespełnionej obietnicy, którą władza mami obywateli.

Prace Leszka Sobockiego mają charakter krytyczny. Autor sprzeciwia się za ich pomocą opresyjnemu i upadlającemu systemowi władzy. By wyrazić swój protest, posługuje się metaforą i figuratywną poetyką, w linorytach doprowadzoną do formy skrajnie uproszczonej, wręcz plakatowej. Jego twórczość to także sprzeciw wobec dominujących w latach 60. trendów awangardowych skupionych na zagadnieniach formalnych.

Praca „Pejzaż II" pokazuje krajobraz w sposób bardzo prosty. Ziemia ma kolor czarny i znajduje się na dole. Ma kształt prostokąta. Nad nią jest niebo w kolorze czerwonym. Przypomina transparent. Autor używa tylko dwóch kolorów: czarnego i czerwonego. Czarny oznacza człowieka i ziemię. Czerwony to władza i kłamstwo. W pracy czarna jest ziemia. Wskazuje na człowieka. Czerwony jest transparent z napisem „niebo”. Może oznaczać kłamstwo władzy. Pracę należy rozpatrywać w kontekście polityki i czasów komunistycznych.

Dorota Stolarska-Kultys

Leszek Sobocki wykonywał grafiki. Grafika „Pejzaż II”  składa się z dwóch elementów. Są to dwa czarne prostokąty. Większy, u dołu, ma na sobie napis: ziemia. Większy, na dole, ma napis: niebo. Z prawdziwym pejzażem jest tak samo. U dołu znajduje się ziemia, u góry niebo.

Maciej Cholewiński, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Leszek Sobocki

Tytuł: „Pejzaż II”

Rok powstania: 1968

Technika: linoryt na papierze

Wymiary: wysokość 50 cm, szerokość 70 cm

Praca jest dwubarwnym linorytem. To praca konceptualna. Leżący prostokąt kadru podzielony jest na dwie strefy. 

Górna strefa, wysokości 1/3, przedstawia odręcznie narysowany leżący prostokąt. Jest on pokryty jednolicie czerwoną farbą. Prostokąt jest nieco węższy niż kadr. Z jego lewej i prawej strony ciągną się linie, przedłużające jego górny i dolny bok do ramy kadru. Podobnie odcinek lewego i prawego boku prostokąta jest nieco zbyt długi. Prostokąt przywodzi na myśl przęsło ogrodzenia. W centrum czerwonego prostokąta, nieco na lewo od osi symetrii, wpisano napis złożony małymi, bezszeryfowymi literami: „niebo”. Litery mają około dwóch centymetrów wysokości.

Dolna strefa, wysokości 2/3 pracy, jest prostokątem jednolicie wypełnionym czarną farbą. Na jego dolnym boku postawiono wyśrodkowany napis złożony białymi, bezszeryfowymi wersalikami: „ZIEMIA”. Litery mają około dwóch centymetrów wysokości. Pomiędzy strefami znajduje się wąski, dwucentymetrowy margines, odpowiadający wielkością użytym literom.

Leszek Karczewski, Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN