Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Instalacja „Las Vegas" to jedna z serii prac „Madonny Las Vegas", zrealizowanej przez Roberta Rumasa w latach 1994–1999. Znajdujący się w zbiorach Muzeum Sztuki w Łodzi obiekt jest wersją wolno stojącą. Składa się z postumentów przykrytych tkaniną i tworzących formę klepsydry. Na nich umieszczone zostały z czterech stron półprzezroczyste figury Madonny. W instalacji artysta wykorzystał popularny wizerunek Matki Boskiej Niepokalanej, w której ciało wkomponował monety symbolizujące łzy. Spływają one po jej szacie na leżącą u jej stóp czerwoną tkaninę. To nawiązanie do jednej z form oddawania czci Madonnie, polegającej na obrzucaniu jej monetami, ale też krytyka jarmarczności i czynienia z religijnego kultu formy zarobkowania. Wybrany przez Rumasa wizerunek Najświętszej Panienki ukazanej w geście symbolizującym otwartość łaski to jej najczęściej reprodukowane przedstawienie. Znane jest z figurek i medalików, ale także produkowanych masowo butelek na wodę święconą, które można kupić „za grosze” w sklepach z dewocjonaliami i na straganach.

W swoich pracach Rumas podejmuje często tematy związane z tożsamością polskiego społeczeństwa i krytykuje leżący u jego podstaw katolicyzm. Postrzega on polską religijność jako powierzchowną i pozbawioną duchowości. Jej symbolem stają się w jego realizacjach dewocjonalia, które widzi tylko jako kicz. W omawianej pracy „kiczowatość” figury Matki Boskiej zostaje wzmocniona poprzez jej wewnętrzne podświetlenie. Obiekt przypomina neony tytułowego Las Vegas. Rumas zestawia stolicę hazardu i rozrywki z Kościołem, sugerując, że i w jednym i w drugim rządzą pozory i konsumpcja.

Postawa artysty wobec religii jest krytyczna. Zwraca on uwagę na zanikający w niej, jego zdaniem, pierwiastek duchowy. Nie wydaje się on jednak przyjmować postawy zatroskanego wiernego, postulującego odnowę. Jego działanie ma raczej formę ataku, zaznaczenia swojej obecności w zdominowanym przez katolików społeczeństwie. Wybrana strategia artystyczna, szokująca i obrazoburcza dla wielu wiernych, przywołuje też argumenty powtarzające się od wieków w walce ikonoklastów z ikonodulami, protestantów z katolikami.

Dzieło przetwarza tradycyjne przedstawienie Matki Boskiej. Dodaje nowy motyw: Marię „płaczącą monetami”. Rumas do wykonania pracy wykorzystał figurki masowo produkowane na rynek dewocjonaliów. Interwencje artysty zmieniły funkcję figury z kultowo-komercyjnej na krytyczną.

Instalacja „Las Vegas" ma formę obiektu. Składa się z czterech figur Madonny, które zostały umieszczone na czerwonej tkaninie. Z oczu każdej z nich płyną łzy z monet. Artysta wykorzystał bardzo popularny wizerunek Matki Boskiej. Podobne figurki można kupić w sklepach i na bazarach. Zdaniem autora religia stała się formą zarobkowania. Według niego utraciła swoją głębię. Figury w pracy Rumasa świecą jak neony. Artysta przedstawia je jako tandetne. Porównuje je z Las Vegas.

Dorota Stolarska-Kultys

Robert Rumas jest rzeźbiarzem. Rzeźba wykonana jest z czterech figur Maryi Panny. Figury są w kolorze purpury. Nad ich głowami wisi purpurowa tkanina. Wygląda jak welon. Figury stoją plecami do siebie. Każda zwrócona jest w inną stronę świata. Z oczu figur spływają łzy. Łzy zrobione są z groszowych monet. Rzeźba nosi tytuł „Las Vegas”. Las Vegas to miasto w Ameryce. Jest słynne z kasyn. Można w nich wygrać dużo pieniędzy i się wzbogacić. Można też przegrać i stracić dużo pieniędzy.

Maciej Cholewiński, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Robert Rumas

Tytuł: „Las Vegas”

Wymiary: wysokość 120 cm,  szerokość 80 cm,  głębokość 80 cm

Technika: technika własna; instalacja (elektryczna)

Rok powstania: 2000

Praca Roberta Rumasa to duża rzeźba złożona z czterech czerwonych transparentnych figur Madonny przymocowanych do centralnego słupa powleczonego czerwoną tkaniną z zapaloną świetlówką wewnątrz.

Oś a jednocześnie stelaż rzeźby to słup, który w górnej części rozszerza się i pochyla, tworząc rodzaj trapezowatego daszka nad każdą z czterech figur. Zamocowane do słupa figury są jednakowymi plastikowymi odlewami, przez które prześwieca świetlówka filtrowana czerwienią tkaniny.  Postacie nie dotykają stopami podłoża, unoszą się w powietrzu. Odlewy są sporządzone jedynie z frontu postaci, nie mają pleców. Każda z kobiet ma głowę przykrytą opadającą na ramiona chustą i długą luźną suknię zebraną pod piersiami. Spod sukien wystają tylko czubki stóp. Kobiety mają ręce wyprostowane i rozłożone  w taki sposób, że symetrycznie oddalają się od bioder. Postacie ronią łzy, które są zatopionymi w plastiku na sztorc drobnymi monetami. Płyną po policzkach, ramionach aż do dłoni.

Słup z poczwórnymi postaciami zorientowanymi na cztery strony to nawiązanie do pogańskich bóstw Słowian o czterech twarzach lub dwulicowego Janusa – staroitalskiego patrona rytuału przejścia, bram i wszelkich początków. Rumas świadomie zapożycza symbole z różnych religii zrównując je w istocie do jednego systemu.

Madonna Rumasa emanująca czerwonym światłem i sypiąca monetami zapracowuje na swój tytuł – Las Vegas. Miasto kojarzone z hazardem, kasynami, szybką pobieżną rozrywką zyskało nazwę „stolicy grzechu”. Artysta dokonuje fuzji tego, co pochodzi ze sfery sacrum z grzeszną rozrywką. Konotacje skumulowanych w rzeźbie obiektów czynią ją niejednoznaczną, ale mogą też sugerować spójne jej odczytanie. Robert Rumas w wielu swoich pracach używał dewocjonaliów, często poddając krytyce kościół katolicki, jego uwikłanie polityczne oraz hipokryzję.

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN