Galeria fotograficzna

Wystawa "Mirosław Bałka: Nerw. Konstrukcja" to pierwszy w Polsce tak obszerny pokaz dzieł artysty. Gromadzi prace powstałe na przestrzeni ponad trzech dekad, od szkolnych rysunków po współczesne realizacje stworzone specjalnie na ekspozycję. Są wśród nich figury z lat 80., prace wykonane ze znalezionych przedmiotów oraz zdyscyplinowane formalnie rzeźby charakterystyczne dla późniejszej twórczości artysty. Uzupełnia je obszerny wybór prac na papierze – rysunków, szkiców do rzeźb, prywatnych notatek. Wiele z nich prezentowanych jest publiczności po raz pierwszy.

Kluczem wyboru dzieł jest głęboko humanistyczny i egzystencjalny wymiar sztuki Bałki, która w centrum uwagi umieszcza człowieka i jego odczuwanie świata. Od lat 80. powraca w niej temat ciała, jego fizycznej i symbolicznej obecności: fizjologii, kruchości, śladów. Prace na wystawie łączy refleksja o ludzkiej naturze, drzemiących w niej instynktach, przemijaniu i pamięci. Jednocześnie odczytać w nich można dyskretną afirmację codziennej rzeczywistości. Uwaga artysty często skupia się na rzeczach marginalnych i najbardziej prozaicznych elementach codzienności. Prace dotykające tego zagadnienia, niekiedy podszyte subtelnym humorem, ujawniają troskę o szczegóły i niezwykłą wrażliwość, idącą w parze z oszczędnością używanych form i materiałów. Wiele z prezentowanych obiektów ma osobisty charakter. Dotyczy to przede wszystkim mniejszych rzeźb i prac nawiązujących do przestrzeni, z którymi artysta był związany (dom, galeria, pracownia), jak również jego rysunków – tradycyjnie pozostających najbliżej pierwotnych intencji twórcy, jego ciała i gestu.

Tytułowy "nerw" wskazuje na sferę emocji, doznań i zmysłów. Definiuje również wystawę jako próbę przekazania istotnych informacji o praktyce artysty. Pokaz skonstruowany został wokół wątków przewijających się w twórczości Bałki od jej początków i trwających w niej aż do dziś. Stanowi indeks podstawowych form, materiałów i odniesień. Uchwytuje więc moment przejścia od rzeźby figuralnej do zredukowanych, abstrakcyjnych form, ujawnia symbolikę ich wymiarów i proporcji, a także używanych przez artystę materiałów, takich jak drewno, beton, gips oraz istotne dla metaforycznego znaczenia prac: sól, mydło i popiół. Wybór prac sygnalizuje istotne motywy czerpane z dwudziestowiecznej literatury, klasycznej mitologii, religii czy historii. Linearną, chronologiczną narrację zastępuje koncentracja na wybranych tematach. Są wśród nich ciało, śmierć, pożądanie, miejsce, pamięć. Takie ujęcie, wiążąc ze sobą różne momenty twórczości, daje wyraz jej złożoności, a jednocześnie dyscyplinie. Ujawnia konsekwencję i rygor tkwiące u podstaw sztuki Bałki niezależnie od form, jakie przybiera, czy różnorodności mediów używanych przez artystę.

Kuratorka: Kasia Redzisz
Kuratorka współpracująca ze strony Muzeum Sztuki w Łodzi: Maria Morzuch
Koordynacja: Przemysław Purtak


Mirosław Bałka (ur. 1958, Warszawa), rzeźbiarz, autor rysunków i wideo. W 1985 ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie. Już na studiach wraz z Mirosławem Filonikiem i Markiem Kijewskim założył Świadomość Neue Bieremiennost. Artyści działali wspólnie do 1989 roku, a ich wystawy często miały charakter efemerycznych akcji. W tym czasie Bałka wystawiał również indywidualnie. Najważniejsze wystawy, w których brał udział w latach 80., to: "Co słychać?" (Warszawa,1987), "Polish Realities"( Glasgow,1988), "Rzeźba w ogrodzie" (Warszawa,1988), a także "Middle Europe" (Artist’s Space, Nowy Jork, 1989) i "Dialog" (Kunst Museum Dusseldorf, 1989). Od 1990 r. Bałka brał udział w wielu istotnych wystawach, m.in: Documenta w Kassel (1992), Biennale di Venezia (1990, 1993, 2003, 2005, 2013), The Carnegie International w Pittsburgu (1995), Biennale w Sao Paulo (1998), Sydney Biennale (1992, 2006), Biennale w Santa Fe (2006). Indywidualne wystawy to m.in.: Haus Lange, Krefeld, Renaissance Society, Chicago (1992), Van Abbe Museum, Muzeum Sztuki w Łodzi (1994), Tate Gallery, Londyn (1995), Zachęta, Warszawa (2001), Irish Museum of Modern Art, Dublin (2007), Reina Sofía, Madryt (2012).

Na zaproszenie Tate Modern w ramach prestiżowej "The Unilever Series" Bałka zrealizował w 2009 r. monumentalną rzeźbę "How It Is" w Hali Turbin. Jest też autorem rzeźb w przestrzeni publicznej, m. in. pomnika ofiar katastrofy promu "Estonia" (Sztokholm, 1998) i pracy Auschwitzwieliczka (Kraków, 2009). Istotne miejsce w sztuce Bałki zajmuje powstające od lat 90. wideo, które artysta prezentuje niczym obiekty – nadaje im przestrzenną jakość, wyświetlając obraz na podłodze lub ekranach utworzonych przez stalowe ramy wypełnione solą. Filmy wideo w latach 2011-14 były przedmiotem retrospektywnej wystawy "Fragment" prezentowanej w CSW w Warszawie, Akademie der Kunste, Berlin, Centrum Sztuki Współczesnej w Moskwie oraz Arnhem Museum.

Prace artysty znajdują się w kolekcjach, m.in.: Tate Modern (Londyn), MoMA  (Nowy Jork), MoCA (Los Angeles), MoMA (San Francisco), Hirshhhorn Museum (Waszyngton), The National Museum of Art (Osaka), Israel Museum (Jerozolima), Muzeum Sztuki w Łodzi, Zachęta. Narodowa Galeria Sztuki i MSN (Warszawa), Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK (Kraków), Muzeum Narodowe we Wrocławiu.

Bałka jest laureatem stypendium Miesa van der Rohe (1992) i członkiem Akademie Der Kunste w Berlinie (od 2011). Od 2011 roku prowadzi Pracownię Działań Przestrzennych na Wydziale Sztuki Mediów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W 2017 roku w Hangar Bicocca w Mediolanie odbędzie się retrospektywna wystawa artysty.