Audio

Dyskusja z udziałem: Joanny Kordjak, Jakuba Majmurka, Aleksandry Sumorok, Tomasza Załuskiego.

Moderacja: Agata Pietrasik.

Socrealizm jest jednym z najbardziej newralgicznych i zarazem problematycznych okresów współczesnej historii sztuki. Czas ten wpisywany był często w binarne narracje, a praktyki artystyczne twórców powojnia ujmowane w afektywnie nacechowane kategorie “współpracy” lub “oporu”. Jednak z niedawnych badań nad produkcją artystyczną lat 40-tych i 50-tych wyłania się przepełniony ambiwalencją obraz tego czasu, w którym instrumentalne traktowanie kultury i chęć całkowitego jej podporządkowania polityce współistnieje z modernizacyjnymi dążeniami do włączenia sztuki w projekt emancypacji społeczeństwa. To okres, w którym wdrażano szeroko zakrojony program upowszechniania kultury, tworzono lub otwierano na nowo i rozwijano instytucje związane ze sztuką (w tym Muzeum Sztuki w Łodzi), a jednocześnie usiłowano je poddać daleko idącej presji ideologicznej i administracyjnej. To wreszcie czas, gdy różnorakie tradycje i praktyki związane ze sztuką oraz architekturą nowoczesną były negocjowane - nierzadko z powodzeniem - w nowych uwarunkowaniach.

Podczas spotkania próbowano odpowiedzieć na pytanie: czy możliwe jest inne myślenie i pisanie o sztuce socrealizmu, otwarte na wieloznaczność i złożoność tego krótkiego, leczu burzliwego okresu? Jaki obraz architektury i sztuki lat powojennych wyłania się z dotychczasowych badań? Punktem wyjścia do dyskusji stała się książka “Socrealizmy i modernizacje” pod redakcją Aleksandry Sumorok i Tomasza Załuskiego (wyd. ASP im. W. Strzemińskiego w Łodzi).

Joanna Kordjak - historyczka sztuki, kuratorka. Pracuje w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki, przedtem w Muzeum Narodowym w Warszawie. Zajmuje się polską sztuką XX wieku, a w szczególności okresem powojennym. Kuratorka (lub współkuratorka) wystaw, m.in. Andrzej Wróblewski 1927-1959 (2007), Marek Piasecki. Fragile (2008), Antonisz: Technika jest dla mnie rodzajem sztuki (2013), Mapa. Migracje artystyczne a zimna wojna (2013), Kosmos wzywa! Sztuka i nauka w długich latach 60., Zbigniew Warpechowski. To (2014), Zaraz po wojnie (2015), Polska – kraj folkloru? (2016) oraz redaktorka publikacji im towarzyszących. Laureatka nagrody Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy (2015).

Jakub Majmurek – filmoznawca, eseista, publicysta. Aktywny jako krytyk filmowy, pisuje także o literaturze i sztukach wizualnych. Absolwent krakowskiego filmoznawstwa, Instytutu Studiów Politycznych i Międzynarodowych UJ, studiował też w Szkole Nauk Społecznych przy IFiS PAN w Warszawie. Publikuje m. in. w „Tygodniku Powszechnym”, „Gazecie Wyborczej”, Oko.press, „Aspen Review”. Współautor i redaktor wielu książek filmowych, ostatnio (wspólnie z Łukaszem Rondudą) Kino-sztuka. Zwrot kinematograficzny w polskiej sztuce współczesnej.

Agata Pietrasik - historyczka sztuki, absolwentka Freie Universität w Berlinie. Napisała doktorat poświęcony sztuce lat 40-tych w Polsce, badający wzajemne relacji pomiędzy estetyką, etyką i polityką. Jest współredaktorką książki Czas debat. Antologia krytyki artystycznej z lat 1945-54.

Aleksandra Sumorok - historyczka sztuki, doktorat obroniła na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej, obecnie pracuje w Akademii Sztuk Pięknych im. W. Strzemińskiego w Łodzi. Zainteresowania badawcze koncentruje wokół architektury i wzornictwa polskiego XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem okresu realizmu socjalistycznego. Autorka książki Architektura i urbanistyka Łodzi okresu realizmu socjalistycznego, współredaktorka książki Socrealizmy i modernizacje oraz artykułów dotyczących złożonej problematyki architektury polskiej lat 40 i 50. publikowanych w miesięcznikach i rocznikach. Zrealizowała grant badawczy NCN poświęcony tematyce polskiego wnętrza reprezentacyjnego z lat 1949-1956. Przygotowuje również projekt „Zaprojektować socrealizm. Architekci o architekturze”.

Tomasz Załuski - historyk sztuki i filozof, pracuje w Instytucie Kultury Współczesnej Uniwersytetu Łódzkiego oraz w Akademii Sztuk Pięknych im. W. Strzemińskiego w Łodzi. Jego badania obejmują nowoczesne i współczesne praktyki artystyczne, rozpatrywane w kontekstach kulturowych, społeczno-politycznych i ekonomicznych; artystyczny aktywizm i samoorganizację; dokumentację sztuki i archiwa kultury artystycznej; konfiguracje estetyki, etyki i polityki w kulturowym projekcie nowoczesności; współczesną filozofię francuską. Autor książki Modernizm artystyczny i powtórzenie. Próba reinterpretacji (2008), redaktor tomów Sztuki w przestrzeni transmedialnej (2010), Skuteczność sztuki (2014) oraz (z A. Sumorok) Socrealizmy i modernizacje (2017), tłumacz (z M. Gusinem) książki Jeana-Luca Nancy'ego Rozdzielona wspólnota (2010) i Jacques'a Derridy Widma Marksa (2016) oraz Inny kurs (2017). Członek redakcji pism „Hybris. Internetowy Magazyn Filozoficzny” oraz „Sztuka i Dokumentacja”.