Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Teka „Wilno nr X" zawiera zestaw dziewięćdziesięciu siedmiu fotografii naklejonych na tektury. Prace wykonane w latach 1915–1919 ukazują zabytki architektury Wilna, w którym Jan Bułhak mieszkał i pracował od 1912 roku. W tym mieście prowadził swoją pracownię i jednocześnie za namową malarza Ferdynanda Ruszczyca przyjął posadę fotografa miejskiego. W latach 1912–1915 zajmował się tworzeniem dokumentacji miasta dla Zarządu Miasta Wilna. Archiwizowanie zabytków kontynuował także po zakończeniu tej współpracy. W 1914 roku ukazał się pierwszy album „Świątynie wileńskie I", a rok później artysta opracował sześć kolejnych albumów z pracami ukazującymi krajobraz litewski: „Litwa w fotografiach i obrazach J. Bułhaka". W tym samym czasie pracował nad albumami fotografii z Wilna, których zbiór w 1916 roku liczył już 800 zdjęć. Fotograficzną dokumentację Wilna artysta zakończył w 1920 roku, zamykając ją w 26 tomach.

Obrazy Wilna wpisują się w tak zwany nurt „fotografii ojczystej”, której Bułhak stał się głównym propagatorem w latach 30.. Łączyła ona w sobie przedstawienia pejzażu Polski poszerzone o cele społeczno-patriotyczne i miała przyczynić się do budowania tożsamości narodowej. Misją działających w tym nurcie fotografików było dokumentowanie polskich tradycji i zabytków oraz ukazywanie piękna rodzimego krajobrazu.

Zawartość „Teki X" pokazuje z jaką skrupulatnością i dokładnością Bułhak podchodził do kwestii dokumentacji. W zbiorze znajduje się wiele fotografii ukazujących budynki znajdujące się przy tych samych ulicach: Baksza, Safjanki, Łotoczek, Subocz, Wielka, Ostrobramska, Niemiecka, Zaułek Szwarcowy, Zaułek św. Kazimierza, czy otoczenie placu targowego Bosaczki, nazwanego tak na pamiątkę po znajdującym się wcześniej w tym miejscu klasztorze karmelitanek bosych. Bułhak pokazuje zabudowania w szerokim planie, często z fragmentem ulicy. Jednak czasem, jak w przypadku budynków stojących przy ulicy Ostrobramskiej czy Niemieckiej, wiele uwagi poświęca detalom i zdobieniom kamienic, takim jak okna, gzymsy czy reliefy. W tece znalazły się też ujęcia ukazujące wnętrza zlokalizowanego na Starym Mieście Pałacu Paca czy Sali Miejskiej.

Dorota Stolarska-Kultys

Teka „Wilno nr X" zawiera zestaw 97 fotografii. Każda z nich została naklejona na tekturę. Zdjęcia pochodzą z lat 1915–1919. Ukazują zabytki architektury Wilna. Jan Bułhak mieszkał i pracował tam od 1912 roku. Ostatnie fotografie miasta wykonał w 1920 roku. Na zdjęciach dominują budynki i ich zdobienia, a także fragmenty ulic.

Dorota Stolarska-Kultys

Jan Bułhak był fotografem. Był związany z Wilnem. W tym mieście ukończył gimnazjum, a potem studia. Później pracował w Wilnie, na uniwersytecie. Organizował wystawy fotograficzne. Bardzo lubił fotografować Wilno. Wykonał setki zdjęć domów, kościołów, zabytków. Zdjęcia powstawały w cyklach nazwanych „Tekami”. Każda „Teka” pokazywała wybrany przez artystę fragment miasta.

Maciej Cholewiński, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN