Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Gablota z sześcioma kołami wirującymi na pasiastym tle. Wrażenie ruchu wzmacniają pionowe wyżłobienia w szybie. Koła obracają się tempie fal alfa – częstotliwości impulsów elektrycznych w mózgu zrelaksowanego człowieka. Praca jest wizualizacją „tempa myśli ludzkiej”. W latach 60. XX w. Willats tworzył ruchome prace w oparciu o osiągnięcia cybernetyki i badania socjologiczne. Zmierzał do ukazania dynamiki współczesnego społeczeństwa.

Variable Shift Machine No.1 (1963) Stephena Willatsa wykorzystywała proste materiały codziennego użytku, aby dać efekt chromatycznych lub zmiennych przesunięć kolorów, siatki tekstur i pikselowych ruchów wyświetlacza przypominających rewolucję komputerową, która nadejdzie w kolejnych dziesięcioleciach. Artysta wykorzystywał wówczas rzeźbę kinetyczną oraz przypadkowe sekwencje i elementy wirujące w tempie fal alfa - częstotliwości wykorzystywanych przez impulsy elektryczne w mózgu człowieka. Prace były demonstracją bardzo strukturalnego elementu, który może być współdzielony przez urządzenia mechaniczne i ludzi. Na wczesnym etapie swojej twórczości doszedł on do następującego wniosku: „Podstawa życia nie jest dwuwymiarowa. Kiedy idziemy po ulicy, nasze doznania nie są tylko wizualne, lecz także dotykowe i dźwiękowe. Artysta nie może dłużej zajmować się wyłącznie ilustrowaniem, musi działać na zasadzie realistycznej”. Widać tu wyraźnie bunt przeciwko malarstwu jako synonimowi iluzjonizmu. Wydaje się jednak, że bunt ten oznacza coś więcej i należy go rozumieć jako praktykę będącą częścią nieustannych wysiłków na rzecz badań i poprawy warunków życia codziennego – praktykę zbliżoną do działalności projektanta przemysłowego, choć jednak prowadzonej na bardziej abstrakcyjnym poziomie. 

Daniel Muzyczuk

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.