Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Konfiguracja" to układ, ustawienie przedmiotów czy planet względem siebie. Niektóre reliefy Jeana Arpa, powstające od 1917 roku, noszą jednak tytuł „Konstelacja". Można to rozumieć jako dopowiedzenie znaczenia przedstawienia – malowane na czarno, umocowane na białym podłożu formy o miękko zaokrąglonych brzegach to „Układ Gwiezdny". Nawet jeśli tak nie jest i jest to kompozycja czysto abstrakcyjna, to pozostaje śmiałym eksperymentem, badaniem możliwości rozmieszczenia form i ich wzajemnych relacji. Podobnie miękko zarysowane formy zapełniają i inne reliefy Arpa. Są wśród nich kompozycje barwne, większość jednak ma równie ascetycznie potraktowaną kolorystykę, niektóre są monochromatyczne. Materiałem reliefów jest drewno, ale powstały również kompozycje ze sznurka, naklejonego na podłoże i pomalowanego. Wszystkie stanowią próbę rozpoznania praw natury rządzących wyłanianiem się form organicznych. Obok reliefów (zajmujących poważną część dorobku twórczego Arpa), wypowiadał się on także poprzez rzeźbę, początkowo drobną, a po II wojnie światowej także przez monumentalne odlewy z brązu i stali, o podobnie obłych, miękko modelowanych powierzchniach, wykonywał kolaże i grafiki. Pisał również wiersze i eseje o sztuce. Początkowo wystawiał z ekspresjonistami niemieckimi. W czasie I wojny światowej zamieszkał w Zurychu, gdzie był jednym z założycieli Cabaret Voltaire, miejsca spotkań dadaistów. Współpracował z nimi również po wojnie, zarówno w Szwajcarii, jak w Niemczech i Francji. W 1925 roku uczestniczył w pierwszej wystawie Surrealizmu. Mimo otwartości na różne zjawiska i nurty w sztuce pozostawał artystą „osobnym”, poza „izmami”, którym poświęcił napisaną wraz z El Lissitzkim publikację „Die Kunstismen: 1914–1924", (Erlenbach-Zurich 1925, reprint Rolandseck 1990).

Anna Saciuk-Gąsowska (Cytat za: „Abecadło", red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, s.nlb.[17]).

„Nie chcemy naśladować natury. Nie chcemy odtwarzać, chcemy tworzyć” – głosił Arp w tekście Sztuka konkretna. Chciał on zbliżyć sztukę do natury, do jej świeżości, mocy twórczych i niepowtarzalnych form. W koncepcji sztuki Arpa splatają się różne tendencje dadaizmu, surrealizmu i abstrakcjonizmu, tym niemniej zawsze dystansował się od sztywnego katalogowania sztuki. Wyrazem tego była napisana przez niego książka „Kunstismus" [Izmy w sztuce] z 1925 r., która już samym tytułem ironicznie odnosiła się do podporządkowania sztuki wymyślnym nazwom (stąd „–izm" końcówka nazw kierunków sztuki). Odpowiedzią na ów problem była sztuka konkretna – wyzbyta z wszelkich zbędnych naleciałości i konwencjonalizmu, w swojej idei czysta i prosta.

Karol Jóźwiak (Cytat za: „Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm", red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 140).