Kolekcja Sztuki Dawnej

Obraz: „Brama na starym mieście"

Autor: Aleksander Gierymski
Rok powstania: 1883
Technika: olej na płótnie
Wymiary: wysokość 64 cm, szerokość 48 cm
Aleksander Gierymski namalował fragment starego miasta. Wybrał jedną z bram. Przedstawił architekturę oraz przechodniów zajętych codziennymi sprawami.
W centrum kompozycji duża, otwarta brama kamienicy. Arkadowe wejście wraz z jego ozdobnym obramieniem zajmuje niemal całą powierzchnię płótna. To portal. Po lewej i prawej stronie otworu bramnego pilastry. Są to płaskie filary nieznacznie występujące przed lico ściany. Na nich szyldy reklamowe i tabliczki z numerem domu. Po lewej, na wysokości półokrągłego nadświetla niebieska tablica. Na niej rozmyte napisy pisane po polsku i cyrylicą. Odczytujemy pojedyncze słowa: „ślusarskich", „M", „Taszyńskiej". Pod szyldem, jedna pod drugą, tabliczki z numerem 38. Po prawej także niebieska tablica. Na niej dwa skrzyżowane klucze, pod którymi napis: „MTaszynska". Portal zwieńczony jest frontonem. Ramiona tej trójkątnej dekoracji nie zbiegają się. Między nimi kartusz. Nad bramą fragmenty trzech okien. Przez parapet prawego przewieszony został wzorzysty, czerwono brązowy dywan. Pod nim podpis artysty: „Gierymski" (kropka) „83" (kropka). W wielką literę „G" wpisane wielkie „A".
Po lewej i prawej stronie bramy fragmenty witryn sklepowych. Przed kamienicą znajduje się kilkanaście osób. W bramie, po lewej, siedzi starsza kobieta. Na głowę i ramiona narzuconą ma ciemną chustę. Spod niej wystaje skrawek białej tkaniny zachodzącej na czoło. Przed kobietą stoi taboret, na którym wiklinowy kosz z pomarańczami. Zagląda do niego mężczyzna i mały chłopiec. Mężczyzna w rozpiętej białej koszuli z podwiniętymi rękawami powyżej łokci i w długim zielonym fartuchu. Chłopiec w długim płaszczu i czapce z daszkiem. Przed bramą, z lewej, siedzi dziewczyna. Przy niej kosz jajek. Przed nim, odwrócony do nas tyłem, stoi mężczyzna. Ma długi szarobrązowy płaszcz, na głowie ciemną czapkę. Ręce założone z tyłu. Zwraca się w lewo, w stronę stojącego na progu sklepu palącego mężczyzny. Zdają się rozmawiać. Przed bramą z prawej, o portal opiera się stary brodaty mężczyzna. Wspiera się na kiju trzymanym w prawej ręce. Ma na sobie długi bury płaszcz przewiązany w pasie oraz ciemną czapkę z daszkiem. Przez lewą rękę, przerzucona szara tkanina. Ulicę przemierza także zgarbiona staruszka wsparta na lasce. Idzie ku prawej krawędzi płótna. Ubrana jest w ciemny kubrak, długą spódnicę i fartuch. Na głowie ma biały czepek.  Nieco dalej, także zwrócona w prawo, młoda kobieta. Ma na sobie czarną chustę zarzuconą na głowę i ramiona, czarną spódnicę i biały fartuch. W dłoniach trzyma wiklinowy koszyk. Naprzeciw niej, mija ją, dziewczynka z pajdą chleba i jabłkiem w dłoniach. Blondynka ubrana jest w czarną sukienkę i biały fartuszek. Na pierwszym planie, na krawężniku po lewej przysiadł kilkuletni chłopiec. Przed nim w rynsztoku przewrócony kosz. Obok leży miotła. Kolorystyka obrazu jest stonowana. Dominują brązy i beże ożywione kolorami: białym, czerwonym, zielonym, błękitnym i pomarańczowym.