Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Metamorfozy są rodzajem wizualnej gry, do której Vilém Reichmann, czeski nadrealista, bardzo świadomie zaprasza widza. Nawiązując do francuskiego surrealizmu, Reichmann poszukiwał nowych konwencji przedstawieniowych w fotografii. Znaczenie Metamorfoz dobrze objaśnia pojęcie „piękno konwulsyjne” zaczerpnięte z pism André Bretona (L’Amour Fou [Szalona miłość], 1937). Piękno miało prowadzić do wyzwolenia nadświadomości widza poprzez stworzenie napięcia między uchwyconym w kadrze obrazem, a skojarzeniami budzonymi przezeń w umyśle odbiorcy. W tym sensie „pięknu konwulsyjnemu” bliska jest Freudowska kategoria unheimlich [niesamowite], określająca atmosferę niesamowitości uzyskaną na skutek zestawienia przeciwieństw. Druga z fotografii Reichmanna przedstawia trzy niskie, betonowe słupki widziane w dużym zbliżeniu na tle fasad kamienic. Niemniej jednak, silne światło, padające od góry z lewej strony, modeluje te obiekty tak, że każdy z nich przywodzi na myśl masywny hełm z przyłbicą. Tym samym z ulicy współczesnego czeskiego miasta zostajemy niespodziewanie przeniesieni do na poły fantastycznego świata średniowiecznych rycerzy.

Piotr Słodkowski (Cytat za: Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm, red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 700).