Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Archiwum artysty zawiera wczesne notatniki, w których pojawia się idea linii rytmicznych, oraz późniejsze rysunki i fotografie. W 1897 roku jego rodzina przeprowadziła się do Rygi, gdzie w 1902 roku zaczął studiować architekturę na tamtejszej politechnice. Także w Rydze Szpakowski zaczął tworzyć swoje podobne do labiryntów rysunki wykonane pojedynczymi, ciągłymi liniami. Dają one świadectwo odkrywania idei, która nadała kierunek twórczości artysty. Stanowią zbiór niezbędny dla pełnej rekonstrukcji koncepcji linii rytmicznych. Wskazują na źródła tej myśli w meteorologii, architekturze ludowej, muzyce i fotografii. Szpakowski dogłębnie analizował zjawiska atmosferyczne, takie jak huragany, cyklony czy sztormy, a dotyczące ich fakty i obserwacje zapisywał w swoich notesach. Znajdują się tam również notatki z jego lektur.
W archiwum są również późniejsze projekty ujawniające chęć przełożenia abstrakcyjnych kompozycji na rozwiązania projektowe. To istotny element wskazujący na fakt, że linie rytmiczne nie były jedynie abstrakcyjnymi kompozycjami, ale również mogły być aplikowane do życia codziennego. Przykładem tego rodzaju jest projekt plafonu dla budynku Pafawagu we Wrocławiu z 1952. W archiwum znalazły się również nieznane wcześniej karty z „Albumu Pomysłów Linijnych", które uzupełniają zbiór rysunków znajdujących się w kolekcji Muzeum Sztuki od lat osiemdziesiątych.

Archiwum składa się z następujących kategorii:
„Notatnik-szkicownik I", Ryga, 1900
„Notatnik-szkicownik II", Ryga, 1903-1907
„Szkicownik III", Ryga, 1908
„Szkicownik IV", Ryga, 1909
„Dziennik 1898-1899"
Kartki oraz notatnik, 1903
Kartki z notatnika, 1907
Karki z notatnika, 1907-1910
Pojedyncze kartki, 1904–1925
Fotografie, ok. 1900–1908
Zeszyt z rysunkami „Linii", 1938-1941
„Studia nad spiralą", 1941
Pojedyncze szkice na kalce i papierze, lata 40-50
Karty do „Albumu Pomysłów Linijnych", 1953-1955
Pomysły użytkowe, 1950-1960
Badania rodzajów symetrii, 1952–1953
Podział kątów na równe części, 1962-1967
Zeszyt z notatkami, 1957–1968
Wypisy z czytanek, 1959–1972
Fotografie, 1895-1905

Daniel Muzyczuk

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury - państwowego funduszu celowego. Rozwój kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi - etap XII.