• Przejdź do menu głównego
  • Przejdź do treści
  • Przejdź do wyszukiwarki
  • Deklaracja dostępności
  • Dolne Menu
Muzeum Sztuki w Łodzi
Rezerwacja biletów
Wyszukiwarka
zaawansowana
Czcionka: A A+ A++ A
Kontrast:
A
A
A
A
informacja dla niepełnosprawnych
Logo MSL
Menu
  • kolekcja
    • kolekcja sztuki XX i XXI wieku
    • kolekcja sztuki dawnej
    • # otwarty atlas nowoczesności
    • tematy
    • nowe dzieła w kolekcji
  • artyści
    • sztuka XX i XXI wieku
    • sztuka dawna
  • archiwum
    • fotodokumentacja wystaw i wydarzeń ms
    • dokumentacja filmowa wystaw i wydarzeń ms
    • publikacje ms
    • druki ulotne ms
    • plakaty ms
    • komunikaty i wycinki prasowe
    • dokumenty sztuki XX wieku
  • teoria
    • wykłady
    • rozmowy i wywiady
    • seminaria
    • teksty
    • 100 lat awangardy
    • przewodnik po sztuce
    • kulturanek
    • czytanki
    • podcast
  • biblioteka
    • katalog elektroniczny
    • komputerowy katalog kartkowy
  • dostępność
  • moje zasoby
Czcionka: A A+ A++ A
Kontrast:
A
A
A
A
informacja dla niepełnosprawnych
Muzeum Sztuki w Łodzi
Rezerwacja biletów
Change language:
Obrazek dla zmiana języka na język angielskiEnglish
  • kolekcja
    • kolekcja sztuki XX i XXI wieku
    • kolekcja sztuki dawnej
    • # otwarty atlas nowoczesności
    • tematy
    • nowe dzieła w kolekcji
  • artyści
    • sztuka XX i XXI wieku
    • sztuka dawna
  • archiwum
    • fotodokumentacja wystaw i wydarzeń ms
    • dokumentacja filmowa wystaw i wydarzeń ms
    • publikacje ms
    • druki ulotne ms
    • plakaty ms
    • komunikaty i wycinki prasowe
    • dokumenty sztuki XX wieku
  • teoria
    • wykłady
    • rozmowy i wywiady
    • seminaria
    • teksty
    • 100 lat awangardy
    • przewodnik po sztuce
    • kulturanek
    • czytanki
    • podcast
  • biblioteka
    • katalog elektroniczny
    • komputerowy katalog kartkowy
  • dostępność
  • moje zasoby
Change language:
Obrazek dla zmiana języka na język angielskiEnglish

Czysta Forma w malarstwie Stanisława Ignacego Witkiewicza

Jesteś tutaj: Strona główna > Dzieła
Idź do całej kolekcji

Czysta Forma w malarstwie Stanisława Ignacego Witkiewicza

PAWEŁ POLIT

Kurator, Dział Zbiorów Sztuki Nowoczesnej


Zawartość teorii Czystej Formy Stanisława Ignacego Witkiewicza określa pojęcie konstrukcyjności nadające kompozycji malarskiej charakter jednolitego układu form sylwetowych na dwuwymiarowej płaszczyźnie. Konstrukcja malarska ma działać na odbiorcę, jak pisał Witkiewicz w rozprawie filozoficznej Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie Istnienia (1935), „bezpośrednio, tzn. nie przez pojęciową jej analizę”. Ma przy tym wymiar ontologiczny – jest wyrazem „najgłębszej istoty Istnienia w całości i Istnienia Poszczególnego [psychocielesnego podmiotu – obj. P.P.], tj. jedności w wielości”.

Witkiewicz zmierzał w swoich obrazach do maksymalnego zintegrowania form głównych i pobocznych kompozycji, czemu miało służyć wyposażenie ich w szczegóły kojarzące je ze składnikami rzeczywistości. W Szkicach estetycznych (1922) Witkiewicz napisał, że owa treść życiowa „powinna zajmować tyle miejsca w obrazie, aby nie wysuwać się na plan pierwszy jako taka i nie uniemożliwiać czysto formalnego jego pojmowania”. Ustalając orientacje mas kompozycyjnych, napięcia kierunkowe przyczyniają się do nadania maksymalnej spójności układowi powiązanych wzajemnie form, wyznaczając zarazem kierunki czytania obrazu.

Witkiewicz budował często swoje kompozycje na zasadzie ustanawiania ruchu okrężnego między ich elementami. Kolistość ta dotyczy również obrazu Walka. Rąbanie lasu, w którym rozmieszczenie napięć kierunkowych kieruje spojrzeniem odbiorcy między gestami oraz orientacją ciał zmagających się postaci. Włączone do tej kompozycji elementy mimetyczne wydają się inicjować, a zarazem scalać, krążenie form i wypełniających je kolorów wewnątrz obrazu. 

Zgodnie z teorią estetyczną Witkiewicza, kompozycja form sylwetowych była jednym z trzech składników budowy dzieła malarskiego; innymi są harmonia barw i „ujęcie formy” - określony styl konturu łączącego ze sobą barwne płaszczyzny. Każdorazowo współtworzą one niepowtarzalną jedność elementów konstrukcyjnych dzieła gwarantującą jego autonomię wobec zewnętrznego świata – jego niezależność od porządku praktycyzmu życiowego. Witkiewicz pisał, że, „istotą malarstwa jako sztuki nie będzie przedstawianie świata jako takiego, realnego czy fantastycznego i jego różne formalne ujmowanie, tylko sama forma tego ujęcia, konstrukcja obrazu w ograniczonej ramie” (O istocie malarstwa, 1938).

Założenia teorii Czystej Formy spełniają również niektóre przedstawienia portretowe Witkiewicza. O pracach tego rodzaju napisał on w Regulaminie firmy portretowej „S.I. Witkiewicz" (1928): „Charakterystyka modela subiektywna – spotęgowania karykaturalne tak formalne, jak psychologiczne nie-wykluczone. W granicy kompozycja abstrakcyjna, czyli t. zw. «Czysta Forma»”.


Paweł Polit


Sortowanie:
  • Artysta / artystka A-Z
  • Artysta / artystka Z-A
  • Tytuł A-Z
  • Tytuł Z-A
  • Datowanie (najdalsze)
  • Datowanie (najnowsze)
  • Czas nabycia (najdalsze)
  • Czas nabycia (najnowsze)
Wyświetlaj: Kafelki Kafelki Lista Lista
Głowa
Stanisław Ignacy Witkiewicz
Głowa
Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku
Walka / Fight
Stanisław Ignacy Witkiewicz
Rąbanie lasu. Walka
Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku
Dwie głowy
Stanisław Ignacy Witkiewicz
Dwie głowy
Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku
Logo MSL
  • Facebook (otwarcie linku w nowej karcie)
  • Youtube  (otwarcie linku w nowej karcie)
  • Twitter   (otwarcie linku w nowej karcie)
  • Instagram (otwarcie linku w nowej karcie)
  • Google+ (otwarcie linku w nowej karcie)
  • Strona główna
  • Mapa serwisu
  • BIP
  • O projekcie
  • Deklaracja dostępności
  • Regulamin
  • Kontakt
  • Wróć do góry serwisu ^
Fundusze Europejskie
Copyright © 2009 - 2023 Muzeum Sztuki w Łodzi