Antoni Mikołajczyk

Artysta intermedialny, fotograf, malarz, twórca wideo i instalacji. W latach 1962-67 studiował na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dyplom z malarstwa obronił w pracowni Bronisława Kierzkowskiego. Do 1969 roku był pracownikiem macierzystej uczelni. W latach 1972-77 i 1997-98 wykładał w Państwowej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi (obecnie Akademia Sztuk Pięknych), a od lat 90. do śmierci w 2000 roku w Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu (obecnie Uniwersytet Artystyczny), gdzie prowadził pierwszą w Polsce Pracownię Sztuki Wideo. Był członkiem licznych działających w latach 60. i 70. awangardowych ugrupowań. W 1963 roku współorganizował skupioną wokół działań fotograficznych grupę „Rytm”, w latach 1963-69 udzielał się w Studenckim Twórczym Klubie Filmowym „Pętla” realizując filmy eksperymentalne, a później w bardziej interdyscyplinarnej grupie „Krąg”, Od lat 1966/67 do 1969 roku działał również w grupie „Zero 61”. W 1969 roku wziął udział w ostatniej wystawie ugrupowania w tzw. "starej kuźni" w Toruniu. Uczestniczący w niej artyści w swoich działaniach burzyli schematy tworzenia i postrzegania obrazu fotograficznego konfrontując się z pojęciem „fotografii artystycznej”. Z ich doświadczeń wyrósł powołany w 1970 roku w Łodzi Warsztat Formy Filmowej. Mikołajczyk współpracował w nim m.in. z Józefem Robakowskim, Wojciechem Bruszewskim i Ryszardem Waśko. W latach 1984 do około 1989 roku prowadził podziemną galerię „Punkt Konsultacyjny” związaną z łódzką „Kulturą Zrzuty”. 

W początkowej fazie swojej twórczości Mikołajczyk malował obrazy wpisujące się w nurt abstrakcji aluzyjnej, zaś jego fotografie cechował metaforyczny i dokumentalny charakter. Zajmował się też reportażem. Z czasem rozpoczął eksperymenty, w których przekraczał granie formy fotograficznej. W 1973 roku podczas zorganizowanej przez Warsztat Formy Filmowej w Muzeum Sztuki w Łodzi Akcji „Warsztat” zaprezentował instalację przestrzenną z wykorzystaniem światła zatytułowaną Konstrukcja. Praca ta okazała się przełomowa wyznaczając jego dalsze poszukiwania twórcze oparte o analizowanie relacji światła wobec przestrzeni i czasu. W swoich świetlnych instalacjach czerpał z konstruktywizmu i minimal-artu.

Dorota Stolarska-Kultys