Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Żarnower była czołową artystką polskiego konstruktywizmu. Razem z Mieczysławem Szczuką zakładała grupę Blok i redagowa- ła wydawane przez nią czasopismo. Pod wpływem II wojny światowej porzuciła abstrakcję na rzecz ekspresjonistycznych kompozycji figuratywnych. Prace przed- stawiające stłoczone na niewielkich prze- strzeniach ciała można łączyć z horrorem wojny. Barnett Newman pisał o twórczo- ści Żarnower: „czuła, że w świecie, który rozpadł się na jej oczach w gruzy, czysta konstrukcja i prywatna tragedia już nie wystarczają, i że obstawanie przy absolut- nej czystości może być zupełną iluzją”.

Spuścizna Teresy Żarnower zachowała się w ograniczonym zakresie. Jej przedwojenne dokonania znane są głównie z reprodukcji, dlatego zespół jej wojennych i powojennych prac, które tworzyła w Nowym Jorku (od 1943), należy dziś do najważniejszych przykładów dorobku artystki. Zespół 15 rysunków zakupionych do zbiorów Muzeum Sztuki po pierwszej retrospektywnej monografii artystki Teresa Żarnowerówna (1897–1949). Artystka końca utopii, zorganizowanej przez muzeum w 2014 roku, jest reprezentatywnym wyborem tego okresu w jej twórczości. Prace te cechuje duża ekspresja wyrażająca doświadczenie wojny, jak i rodzące się nowe tendencje w sztuce (abstrakcyjny ekspresjonizm). Jak podsumował jej prace z tego okresu Barnett Newman: „Dziś pierwsza wystawa jej prac powstałych w naszym kraju, daje wyraz odczuciu artystki, że w świecie, który rozpadł się na jej oczach w gruzy, purystyczna konstrukcja i prywatna tragedia już nie wystarczają, że upieranie się przy absolutnej czystości może być iluzją. [...] To właśnie przejście od abstrakcyjnego języka do abstrakcyjnej myśli, zainteresowanie abstrakcyjną tematyką bardziej niż abstrakcyjnymi dyscyplinami, nadaje jej sztuce siłę i godność”.

Paulina Kurc-Maj

Praca znajdowała się dawniej w kolekcji Janet, Alex & Anna Abramowicz.