Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Fabryka jest miejscem niewidzialnego wyzysku. Już w dobie fordyzmu i gospodarczego rozkwitu Europy w latach 20. XX w. fabryka pozwalała na zaistnienie tych, których jednostkowe nieistnienie podtrzymywało jej spójność, czyli sile roboczej. Fabryka była również punktem zapalnym przyszłej politycznej rewolty, jak i uosobieniem idei organizacji pracy i funkcjonalności składających się na ówczesną definicję postępu, w którą wierzyli artyści przedwojennej awangardy. Zafascynowany mechanizacją pracy i jej postępującą automatyką, Strzemiński pisał o fabryce Forda w 1924 r. w czasopismie Blok: – „każdy samochód jest stopniowo wykonywany przez kilka tysięcy robotników, z których każdy ma do wykonania jedną najprostszą funkcję, ściśle określoną“. Na przedwojennym zdjęciu wykonanym dla jednej z największych francuskich agencji fotograficznych Rol, na rok przed Kompozycjami architektonicznymi Strzemińskiego, anonimowy fotograf uchwycił końcowy produkt łańcucha fabrycznej produkcji. W miejsce uwijających się przy taśmie robotników, widzimy oczekujące w hali garażu dziesiątki identycznych samochodów.

Magdalena Ziółkowska (Cytat za: Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm, red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 836).