Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Pamięci przyjaciela" to asamblaż składający się z czarnego pilśniowego kapelusza umieszczonego na złotym, prószonym tle, otoczonego wychodzącym spod ramy do wewnątrz czarnym futrem. Istnieje kilka wersji tej pracy funkcjonujących pod takim właśnie tytułem i nieznacznie różniących się od siebie kompozycyjnie. W sposób charakterystyczny dla całej swojej twórczości Władysław Hasior wykorzystał w nich przedmioty znalezione, banalne i codzienne. Zainspirowała go twórczość powojennych surrealistów z grupy Phases, z którymi zetknął się podczas podróży po Europie na początku lat 60. Pod ich wpływem podjął się eksperymentów formalnych, które doprowadziły do wyprowadzenia obrazu z rzeczywistości dwuwymiarowej i zastąpienie jej kompozycjami tworzonymi z wykorzystaniem przedmiotów. Były to z reguły rzeczy pozbawione wartości, zwykłe odpadki, co zbliżało jego praktykę do działań artystów włoskich tworzących w nurcie Arte-Povera. Autor kolekcjonował je i umieszczał w nowym, często zaskakującym, kontekście. Hanna Kirchner, znawczyni twórczości Hasiora, pisała, że jest „poetą rzeczy i filozofem badającym dialektykę ich egzystencji w świecie ludzkim. Składa swoje ołtarzyki, pomniki nagrobkowe, kapliczki jak gdyby z przedmiotów współżyjących z człowiekiem, tworzących jego naturalne otoczenie, zużytych przeto i biednych. Służą mu jako maska, aluzja.” ( „Hasior", w: „Ty i ja”, styczeń 1966). Również w asamblażu „Pamięci przyjaciela" zawarty został pewien filozoficzny pierwiastek i refleksja nad ludzkimi sprawami, które pojawiają się w niej za pośrednictwem przedmiotu. Artysta odnosi się tu do uniwersalnego, archetypicznego motywu przyjaźni. Wykorzystuje kapelusz, przedmiot bardzo osobisty, chroniący głowę i wyróżniający właściciela, który umieszczony w centrum kompozycji tworzy rodzaj kapliczki stanowiącej formę upamiętnienia czy rodzaj hołdu dla przyjaźni. Futro, które go otacza to symbol sensualny i zmysłowy, wprowadza do pracy element wciągającej tajemniczości i niepokoju.

Dorota Stolarska-Kultys
 

„Pamięci przyjaciela" to kompozycja, której głównym elementem jest czarny kapelusz. Został on umieszczony na złotym tle. Otacza go czarne futro. Jest umieszczone pod ramą. Artysta posługuje się w pracy przedmiotami, które znajduje. Często są to odpadki i rupiecie. Jest to cecha charakterystyczna całej jego twórczości. Za pomocą kapelusza tworzy formę ołtarzyka. W ten sposób upamiętnia przyjaźń z innym człowiekiem.

Władysław Hasior był rzeźbiarzem. Rzeźby wykonywał ze znalezionych przedmiotów. Praca jest oprawiona w drewniane ramy. Wygląda jak namalowany obraz. Na brązowym tle znajduje się kapelusz. Otoczony jest futrem. Przedmioty są prawdziwe. Przyjaciel artysty nosił na głowie kapelusz, dlatego rzeźba nosi tytuł „Portret przyjaciela”.

Maciej Cholewiński, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Władysław Hasior

Tytuł: „Pamięci przyjaciela”

Rok powstania: 1974

Technika: asamblaż

Tworzywo: farba, futro sztuczne, filc, płyta pilśniowa

Wymiary: wysokość 60 cm , szerokość 51 cm,  głębokość 16 cm, 

Praca Władysława Hasiora jest asamblażem. Składa się z dwóch głównych elementów: prostokątnego obrazu w ramie oraz melonika.

Obraz jest prostokątem stojącym o proporcjach 4:3 w prostej, ciemnej, czarno-brązowej ramie. Niezagruntowana płyta pilśniowa pociągnięta jest rzadką, czarną farbą, mocniej przy ramie. Jaśniejsze pole w centrum płótna ma wielkość owalnego półmiska.

Na brzegach płótna naklejono czarne sztuczne futro o długim włosiu, zaczesanym do środka pracy.

W centrum naklejono melonik, rondem do płótna. Melonik jest wykonany z czarnego filcu, z czarną rypsową taśmą wokół korony. Dno kapelusza jest wypchnięte.

Tytuł pracy nawiązuje do konwencji malarskiego portretu oraz konwencji czarno-białego bądź sepiowanego zdjęcia z czarną winietą.

Leszek Karczewski, Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN