Tadeusz Kulisiewicz
Grafik i rysownik. Studia artystyczne odbył w latach 1923–1929 w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie u Profesorów Mieczysława i Miłosza Kotarbińskich oraz Władysława Skoczylasa. W 1926 roku związał się ze Stowarzyszeniem Polskich Artystów Grafików „Ryt” i debiutował na jego wystawie. W latach 1933–1939 prowadził kursy rysunku w ASP w pracowni Mieczysława Kotarbińskiego. Od 1946 roku był profesorem nadzwyczajnym rysunku ASP , a w 1950 został mianowany profesorem zwyczajnym grafiki.
W 1926 Kulisiewicz odkrył Szlembark, wieś w Gorcach. Odtąd powracał tam często przez całe życie. Drzeworyty szlembarskie Kulisiewicza to grafiki operujące mocnymi kontrastami czerni i bieli. Charakterystyka twarzy górali jest ostra i kanciasta, wyeksponowane na pierwszym planie mastodontalne ręce i zdeformowane nogi, szczególnie stopy, stąd stylistykę tych prac łatwo wiązać z niemieckim ekspresjonizmem, szczególnie z cyklem Umbra Vitae Ernsta Ludwiga Kirchnera i Querschnitt durch ein Grossstadthaus Franza Jansena. Drzeworyty Kulisiewicza wyróżniają się dużą siłą ekspresji oraz monumentalizacją tematu. Prace swoje grupował w cykle monotematyczne. W ten sposób powstał zbiór szlembarski, złożony z czterech tek: Szlembark (1932), Bacówka (1932–1933), Metody (1934), Wieś w Gorcach (1935–1936), uzupełniony potem o zbiór rysunków Szlembarskie rysunki (1939).
W okresie powojennym w poszukiwaniu tematów artysta odbył wiele podróży m.in. do Niemiec, Belgii, Brazylii, Chin, Francji, Holandii, Indii, Meksyku, Włoch i ZSRR. Kilkakrotnie wyjeżdżał do Berlina Wschodniego, gdzie w teatrze Berliner Ensemble szkicował inscenizacje sztuk Bertolda Brechta: Matki Courage i jej dzieci (1949), Kaukaskiego Koła Kredowego (1954) i Życia Galileusza (1957).
Oprócz rysunków Kulisiewicz tworzył także cykle suchorytów, niektóre wpisujące się w promowane wówczas przez władze tematy społeczno-polityczne: Żołnierze rewolucji i pokoju (1948), Bojownicy o wolność i demokrację (1951), Stalowe ptaki (1965), Kobieta (1973/1974), Macierzyństwo i matka (1974) Moja historia sztuki (1975) Krajobrazy spalone (1979/1981), Chiny (1982) oraz Ludzie Indii, Meksyku i Brazylii (1982–1983).
W 1986 roku powołał fundację Stypendia i Nagrody im. Tadeusza Kulisiewicza promującą młodych artystów. Po jego śmierci na mocy testamentu wyposażenie jego warszawskiej pracowni przeszło na własność Muzeum w rodzinnym Kaliszu. W Muzeum Sztuki w Łodzi znajdują się przykłady jego grafik szlembarskich oraz rysunków z lat 50. i 60. XX wieku.
Ryszard Rau
