Stanisław Notarjusz

Stanislaw Notarjusz [Notariusz] urodził się w 1897 roku w Łodzi, w dostatniej rodzinie kupieckiej. Jego rodzice, Samuel [Szmul] i Emilia [Amalia] z d. Dawidowicz, mieli łącznie pięcioro dzieci, wśród których Stanisław był najmłodszy. Poza tym danych biograficznych zachowało się niewiele. Z kart meldunkowych w Archiwum Państwowym w Łodzi znane są kolejne adresy rodziny, mieszkali m. in. przy ulicy Zawadzkiej (obecnie Próchnika) i Rozwadowskiej (obecnie Zamenhofa), a więc w centrum miasta. W latach poprzedzających II wojnę światową Notarjusz wraz z rodzicami zamieszkał w Kolumnie pod Łodzią, skąd został wywieziony do warszawskiego getta. Został zamordowany prawdopodobnie w 1942 roku. Nie wiadomo, jaką szkołę kończył, ani u kogo uczył się rysunku, a także techniki linorytu, w której wykonane zostały zachowane prace. 

Był zapewne członkiem grupy „Start”, zawiązanej w Łodzi w 1926 roku, w każdym razie na pewno prezentował swoje prace na pierwszej wystawie grupy w grudniu 1926 roku. Większość jej członków stanowili artyści żydowscy, m.in.: Samuel Finkelstein, Izaak Hirszberg, Ignacy Hirszfang, Izrael Lejzerowicz, Dora Rawska-Kon, Regina Szenbrunowa, Natan Szpigiel, Ruth Weinsteinówna. Wiceprezesem „Startu” został Karol Hiller, można przypuszczać, że Notarjusz znał Hillera i jego dokonania artystyczne. Ostra, wyrazista kreska linorytów Notarjusza oraz jego społeczne zaangażowanie przypomina grafiki Hillera z lat 20. XX wieku. 

Zespół grafik Stanisława Notarjusza został zakupiony do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi w 1976 roku, ponadto w kolekcji znajduje się rysunek - projekt okładki książki Uptona Sinclaira Jimmie Higgins (wyd. „Książka”, Warszawa 1922), przypisywany Notarjuszowi na podstawie analizy formalnej oraz sygnatury, odczytanej jako „St” i „N”.

Poza Muzeum teka graficzna, zawierająca wybór tych samych grafik, które są w Muzeum Sztuki, znajduje się w kolekcji prywatnej. Inne prace Stanisława Notarjusza dotychczas nie są znane.

Anna Saciuk-Gąsowska