João Maria Gusmão

João Maria Gusmão i Pedro Paiva to portugalski duet artystyczny. Ich prace obejmują film, rzeźbę, instalację i fotografię. W swojej twórczości eksplorują różne tematy, takie jak filozofia, nauka i historia sztuki .

 Artyści mieszkają i pracują w Lizbonie współpracując  ze sobą ściśle od 2001 roku. Ich praktyka artystyczna jest rodzajem poetyckiego badania nad metafizyką poprzez środki plastyczne: ruchomy obraz, instalację, rzeźbę i forografię  Ich prace cechuje suspens, dowcip i tajemnica  Tworzą obiekty i scenariusze razem, które są równie filmowe, komediowe i enigmatyczne Motion of Astronomical Bodies, 2010, instalacja w kamera obscura 2010 , i często i programowo wymykają się też  racjonalności (Orange head, Cabbage head, 2018,  rzeźby z polichlorku winylu czy ), ponadto kwestionują nasze rozumienie znanego świata (Experiment on the Effluvium, 2009, 16 mm kolorowy film bez dźwięku). Istotnym elementem jest też odwołanie do surrealizmu widoczne szczególnie w tytułach, np.: The Sleeping Eskimo, 2016;, The Missing Hippopotamus, 2015 czy);, Skoro zjadłaś konia, możesz podróżować do Rzymu osłem: o filozofii karłowatej, 2012.

Rzeźby z brązu Leaking Clepsydra, Pressure Cooker, Skirt czy Carrot bullet to pastisze sztandarowych dzieł Marcela Duchampa, Maxa Ernsta czy Man Raya.

Z kolei minimalistyczna rzeźba Sans titre, 2013 złożona z brył geometrycznych to kameralne odwołanie do monumentalnych rzeźb Eduardo Chilida.
Angielski krytyk Adrian Searle piszący do Guardiana tak puentuje artykuł o fenomenie portugalskich artystów:  „…Im bardziej staram się zrozumieć Gusmão + Paivę, tym bardziej wzdragam się przed wyjaśnieniem. W pewnym momencie mój wewnętrzny krytyk odchodzi. Co za ulga. Staję godzinami, gapiąc się…”

Ryszard Rau