Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Przewodnim motywem prac Jürgenssen jest rola kobiet w patriarchalnej rodzinie i społeczeństwie. Artystka zestawiła wizerunek własnego ciała z symbolami płodności, opieki (gniazdo z jajkami) i pożywienia (kuchenka z chlebem). Obrazy odnoszą się do archetypów – pierwotnych, zbiorowych wzorców. Artystka wydobywa wyłaniający się z nich absurdalnie ograniczający obraz kobiety jako maszyny do rodzenia i karmienia.

---

Opis dedykowany osobom ze spektrum autyzmu

Informacje o artyście.
Birgit Jürgenssen:
●    żyła w latach: 1949-2003

●    zajmowała się fotografią.

Opis dzieła:
●    to czarno - biała fotografia;
●    na zdjęciu jest kobieta -  Birgit Jürgenssen. Na sukience ma fartuch kuchenny, fartuch połączony jest z piecem do pieczenia chleba; taki fartuch jest bardzo ciężki;
●    kobieta ma ręce oparte na swoich biodrach, na nogach ma buciki na obcasach;
●    przez otwarte drzwi piecyka widzimy upieczony chleb
●    artystka w zaskakujący sposób połączyła kobiece ciało z różnymi przedmiotami →  to typowe dla kierunku w sztuce → surrealizm
●    na zdjęciu są przedmioty związane z pracami domowymi, które najczęściej wykonują kobiety;

●    kobieta dźwiga fartuch z piecem, nie widać, aby to dźwiganie ją zmęczyło; kobieta wygląda na silną.

Birgit Jürgenssen chce zwrócić uwagę, że praca kobiet w domu jest czasem bardzo ciężka. Kobiety starają się dobrze wykonać taką pracę. Chcą też przy tej pracy ładnie wyglądać. Kobieta na zdjęciu ma ładne buciki na obcasach. Za pracę w domu kobiety nie pobierają wynagrodzenia. Może dlatego nie docenia się pracy kobiet w domu.

Birgit Jürgenssen powiedziała, że są jej bliskie artystki surrealistyczne: Louise Bourgeois i Meret Oppenheim. One też łączyły ciało kobiece i przedmioty w dziwny, nietypowy sposób.

Autor skryptu: Małgorzata Wiktorko

---

Opis dedykowany osobom słabo słyszącym i niesłyszącym

Birgit Jurgenssen jest autorką pracy Fartuch kuchenny gospodyni domowej. To czarno-biała fotografia z wizerunkiem samej artystki, widać całą jej postać. Kobieta, ubrana jest w sukienkę, eleganckie buty i nietypowy, kuchenny fartuch. Kuchenny fartuch ma formę przestrzennej konstrukcji kuchenki, z zaznaczonymi elementami płci. Praca Jurgenssen opowiada o roli kobiety w systemie patriarchalnym. Praca/dzieło Birgit Jurgenssen opowiada o tym, że trudne jest życie kobiet. Społeczeństwo nakazuje być im dobrymi matkami i żonami. Nikt nie myśli o tym, że kobieta może mieć swoje marzenia, pasje i chcieć je spełniać. Kobieta w gospodarstwie domowym wykonuje szereg trudnych prac takich jak: gotowanie, sprzątanie, wychowywanie dzieci. W zamian nie otrzymuje wynagrodzenia. Społecznie jest to zaakceptowane. Artystka zwraca uwagę, że występuje podział pracy i wynagradzania za nią ze względu na płeć. Fotografia pokazuje feministyczne poglądy samej autorki. Birgit Jurgenssen była feministką, walczyła o prawa kobiet. Ta fotografia pokazuje poglądy artystki, nie zgadzała się by kobieta pełniła tylko funkcję matki i żony. Birgit Jurgenssen w nietypowy sposób zestawia kobietę z kuchenką. To nawiązanie do surrealizmu, kierunku w sztuce współczesnej, który zestawiał ze sobą elementy pozornie nielogiczne. Surrealiści inspirowali się snami. Artystka powiedziała, że ważna dla niej jest twórczość Louise Bourgeois oraz Meret Openheim, które również łączyły ciało kobiece z nietypowymi przedmiotami.

Birgit Jurgenssen była austriacką artystką. Zajmowała się fotografią, malarstwem, grafiką. Jako kurator i pedagog interesowała ją kobieca sztuka ciała. Tworzyła autoportrety i serie fotograficzne, w których pokazywała rolę kobiety w społeczeństwie, podczas jej codziennych zajęć. Zwracała uwagę na uprzedzenia ze względu na płeć. Birgit Jurgensen została uznana za „ wybitną międzynarodową przedstawicielkę feministycznej awangardy:”. Jako pedagog pracowała na Uniwersytecie Sztuk Stosowanych w Wiedniu i Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu.

Autor skryptu: Maja Pawlikowska

---

Fartuch kuchenny gospodyni domowej należy do serii prac poświęconych figurze gospodyni domowej. Jürgenssen podejmuje w niej debatowaną przez feministki lat 60. i 70. kwestię niewidoczności eksploatacji pracy kobiet w instytucji patriarchalnej rodziny. Fotografia prezentuje zawieszoną na ciele artystki konstrukcję, która przypomina kuchenkę wyposażoną w cechy płciowe. Celem inscenizacji jest krytyka naturalizowania podziału pracy ze względu na płeć. Jürgenssen – podobnie jak liczne artystki związane z feminizmem tego okresu – demonstruje, że naturalizacja pracy w gospodarstwie domowym została pomyślana w patriarchacie po to, aby wyzysk kobiet uczynić niewidocznym. To, co jawi się jako oczywiste, prywatne czy naturalne, jest w istocie narzędziem dyscyplinowania i wyzysku. Zgodnie z głośnym postulatem tego okresu prace Jürgenssen manifestują, że prywatne jest polityczne.

Joanna Sokołowska