Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Studium aktu" to cykl siedmiu czarno-białych fotografii, w których Karol Grabowski ukazuje nagą kobiecą postać w silnym poruszeniu. Obrazy rysowane miękko noszą w sobie element malarskości właściwej dla popularnego pod koniec XIX wieku piktorializmu. Grabowski, autor licznych reportaży i prac o charakterze dokumentalnym, ucieka tu w kreację i nastrojową poetykę inspirowaną fotografią z poprzedniego stulecia. Celowo stosując szerokokątny obiektyw, nienaturalnie wydłuża i deformuje ciało modelki, odrealniając je i umieszczając w wyabstrahowanej przestrzeni. Ruch kamery, żywiołowe pozy kobiety oraz widoczna sekwencja jej gestów nadają pracom dynamicznego charakteru. Fotografia kreacyjna to, obok dokumentu, jedna z najchętniej eksploatowanych przez artystę dziedzin. Na tę dwoistość jego zainteresowań zwracał uwagę prof. Jan Smok, Dziekan Katedry Fotografii w Praskiej Akademii Filmowej FAMU, do której uczęszczał Grabowski: „Talent Karola Grabowskiego obejmuje równolegle dwa główne fotograficzne nurty: fotografię socjologiczno-dokumentalną i czysto kreatywną. Jego twórczość to jak szlachetny medal, który ma dwie różne strony, ale jedną artystyczną duszę”. W centrum zainteresowania artysty jest jednak zawsze człowiek. W pracach o charakterze dokumentalnym jest on uchwycony wraz z otaczającą go rzeczywistością; w fotografii artystycznej Grabowski umieszcza go w przestrzeni wykreowanej, na którą projektuje obrazy ze swojej wyobraźni. W tego rodzaju realizacjach nieustannie eksperymentuje, poszukując nowych środków wyrazu. Artysta jest też autorem działań o charakterze parateatralnym, które również znajdują odbicie w jego pracach fotograficznych. Tworzy on nierealne światy, czasem surrealistyczne jak w cyklu „Ciepłe zimno" (1984), a czasem oniryczne jak w omawianej serii „Studium aktu".

Dorota Stolarska-Kultys

Cykl siedmiu czarno-białych fotografii. Wszystkie przedstawiają nagą kobietę w ruchu. Obrazy są poruszone, przez co przypominają malarstwo. Autor tworzy aurę tajemnicy. Zastosował obiektyw, który sprawił, że ciało wygląda na dłuższe. Ułożenie kobiety i ruch sprawiają, że mamy wrażenie jakby obraz wirował.

Dorota Stolarska-Kultys

Karol Grabowski zajmuje się fotografią eksperymentalną.

Opis dzieła:

Praca „Studium aktu” pokazuje poruszającą się nagą kobietę. Za pomocą specjalnych technik fotograficznych artysta zapisuje fazy ruchu kobiety na jednym zdjęciu. Artysta chce uchwycić ruch ciała.

Nawiązanie do innych dzieł:

Malarz impresjonistyczny Edgar Degas był zafascynowany poruszającymi się tancerkami. Namalował wiele obrazów przedstawiających tancerki w tiulowych spódniczkach. Tancerki wyciągające ręce do góry, pochylające się, poprawiające wiązania baletek. Pod koniec życia Degas zrobił kilkadziesiąt małych rzeźb, przedstawiających nagie tancerki w kolejnych akrobatycznych pozach.

W jednej z fotografii Karola Grabowskiego, nakładające się różne fazy ruchu naśladują tiulową spódniczkę tancerek malowanych przez Edgara Degasa. 

Małgorzata Wiktorko, Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Karol Grabowski

Tytuł: „Studium aktu”

Wymiary: 7 fotografii jednakowo oprawionych, z passe partout wysokość 69,5 cm x szerokość 49,5 cm, wymiary samego zdjęcia wysokość 47 cm x szerokość 33,5 cm

Technika: fotografia czarno-biała

Rok powstania: 1984

Cykl fotografii Karola Grabowskiego to siedem prostokątnych  czarno białych odbitek. Pięć z nich artysta zakomponował w pionie, dwie w poziomie. Wszystkie prace w cyklu łączy monochromatyzm, przydymiony, niewyraźny rysunek, modelka i wnętrze.  Na każdej fotografii naga, szczupła, ciemnowłosa kobieta o bujnych, rozpuszczonych włosach do ramion zajmuje cały kadr. Jest uchwycona w ruchu. Rozmycie kształtów i niewyraźny kontur sugerują, że artysta korzystał z długiego czasu ekspozycji. Artystyczny efekt skutkuje odciągnięciem uwagi od prawie niewidocznej nagości kobiety. Modelka pozuje we wnętrzu – na trzech ujęciach zauważamy głębię pomieszczenia podkreśloną liniami styku ścian, podłogi i sufitu oraz wysokie okno z długą firanką. Ruch modelki w każdym ujęciu zaprojektowany jest inaczej:

1. W pionowym kadrze widziana z przodu modelka siedząc na podłodze z wyciągniętą nogą, kuli się, pochylając głowę do kolana;

2. W poziomym kadrze widziana z boku modelka, zwrócona w lewo siedzi na podłodze, unosząc ręce i nogi do góry w geście podobnym do ćwiczenia gimnastycznego zwanego „rowerkiem”;

3. W pionowym kadrze widziana od góry modelka siedząca na podłodze ze zgiętymi nogami i wyciągniętymi ponad głową ramionami;

4. W poziomym kadrze widziana z boku modelka, zwrócona w lewo, półleży na podłodze opierając się na łokciach, macha nogami;

5. W pionowym kadrze modelka w surrealnej, poddanej podwójnej ekspozycji odbitce – na półpostać stojącej frontalnie kobiety, nałożone diagonalnie, odwrócone nogi ujęte od bioder na dole do kostek u góry;

6. W pionowym kadrze widziana z boku, zwrócona w lewo  modelka w pozycji sugerującej wstawanie z kucania;

7. W pionowym kadrze, widziana frontalnie modelka, wyprostowana jak struna z ramionami uniesionymi ponad głową.

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN