Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Energetyczność to istotna właściwość twórczości Robakowskiego. Przejawia się na rożne sposoby, zarówno w warstwie formalnej, jak i jako źródło działań. W latach 70. zainteresowanie to znalazło wyraz w koncepcji sztuki jako pola transmisji energetycznych. Artysta analizował w swoim pracach zagadnienie witalności i badał energię wynikającą z kontaktu ludzkiego ciała z narzędziem służącym mechanicznej rejestracji. Energetyczny potencjał dostrzegł także w geometrii, co znalazło wyraz w realizacjach z serii „Kąty energetyczne" (1979-1997). W 2003 roku w videoperformance „Manifest energetyczny" wyskakując z wody zadeklarował: „Chcę Wam wszystkim powiedzieć, że sztuka jest energią”.

Wątek energetyczność podejmowany był przez Robakowskiego w różnych mediach, od wideo i filmu, przez instalacje i fotografię, aż po prace na papierze. Do tych ostatnich zalicza się „Wielka energia". Sporych rozmiarów (50x70 cm) praca zrealizowana na czarnym papierze ukazuje smugę bieli o metalicznym połysku tworzącą mgławicę punktów rozrzedzonych przy brzegach i skupionych w centrum. Rozświetlona smuga powstała przy użyciu prószonego metalu. Zastosowanie drobinek tego pierwiastka mogło być podyktowane nie tylko efektem wizualnym, ale także ich energetycznym potencjałem. Jedną z podstawowych właściwości metalu jest bowiem bardzo dobre przewodnictwo elektryczne. Mgławica to smuga światła, jakby wypuszczona przy jednej krawędzi i rozprzestrzeniająca się ku drugiej. Stanowi emanację potencjału energetycznego. Rozdziera czarne tło tak, jak strumień jasnego ostrego światła przecina i rozświetla ciemną przestrzeń. „Wielka energia" przypomina nieco zabieg zastosowany przez Robakowskiego w bezkamerowym filmie „Test" (1971), w którym silne światło projektora przepuszczone przez dziury w taśmie filmowej atakuje widza i oślepia go. W omawianej pracy energia przejawiająca się w „rozświetlaniu” zostaje przeniesiona na papier.

Praca została podarowana Muzeum Sztuki w Łodzi bezpośrednio przez artystę z okazji jubileuszu 20-lecia pracy dyrektora Ryszarda Stanisławskiego.

„Wielka energia" to spora praca (50x70 cm) wykonana na czarnym papierze. Na ciemnym tle widać jasny błyszczący kształt. Na dole jest wąski, a na górze szeroki. Powstał z niewielkich punktów. Te punkt to małe kawałki metalu. Praca porusza kwestię energii. To coś, co bardzo interesuje artystę. W tym przypadku podjęty zostaje temat światła.

Dorota Stolarska-Kultys

Józef Robakowski robi zdjęcia eksperymentalne. W pracy Józefa Robakowskiego „Wielka energia” na czarnym tle widać niewielkie jasne punkciki. Są to drobinki metalu.  Praca Józefa Robakowskiego „Wielka energia” przypomina warkocz komety.

Ogon komety to świetlista smuga gazów i pyłu wydobywająca się z komety pod wpływem oddziaływania wiatru słonecznego. Łacińskie „cometes” oznacza długowłosa. Stąd ogon przelatującej komety nazywany jest warkoczem kometarnym. Warkocz komety jest podświetlany przez słońce. Dzięki temu przelatującą kometę możemy zobaczyć. Pyły rozpraszają światło słoneczne. Gazy świecą. Są rozgrzane do bardzo wysokiej temperatury. Przelatujące komety mogą wyzwalać wielką energię. Mogą spowodować spadający na planetę rój meteorytów.

Małgorzata Wiktorko, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Józef Robakowski

Tytuł: „Wielka energia”

Wymiary: wysokość 50,4 cm, szerokość 70,2 cm

Technika: rysunek, prószony metal na papierze

Rok powstania: 1985

„Wielka energia” Józefa Robakowskiego to prostokątna pozioma praca na czarnym papierze. Jednolicie czarny arkusz jest pokryty białą smugą metalicznej farby, która zaczyna się wąskim strumieniem przy lewej krawędzi na dole, blisko narożnika, i wznosi się ku prawemu górnemu narożnikowi, rozszerzając się w szerokie pasmo. Biała smuga o kształcie przypominającym smukły trójkąt jest zbudowana z niewielkich punktów, które zatracają wyraźny kontur bieli. Smuga jest rozmglona. Jedynie jej centrum jest jednolitą, świetlistą bielą. Możemy wyobrazić sobie, że przy dolnej krawędzi został rozpylony biały sprej, który rozproszył się w czarnej przestrzeni i prawie zaniknął przy górnym brzegu pracy.

Robakowski wykorzystał prószony metal jako tworzywo malarskie z powodu swoich fascynacji energią i energetycznością pierwiastków i bytów. Metal jako przewodnik prądu, staje się w pracy Robakowskiego i formą i cechą znaczącą. To światło przecinające ciemność i jednocześnie to energia, która eksploduje w próżni. Wątki energii Robakowski eksplorował poprzez swoją twórczość od lat 70. XX wieku. W 2003 roku w videoperformance „Manifest energetyczny” artysta zadeklarował: „Chcę Wam wszystkim powiedzieć, że sztuka jest energią”.

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN