Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Idę" to film jednoujęciowy, będący bezpośrednią rejestracją wspinaczki artysty na wieżę spadochronową. Kamera została „oderwana” od oka i przymocowana do ciała. Stanowi przedłużenie psychicznych i fizjologicznych funkcji ludzkiego organizmu. Rejestruje kolejne stopnie schodów i monotonność wchodzenia. W warstwie dźwiękowej słychać odliczanie kolejnych stopni i postępujące zmęczenie wspinającego się artysty objawiające się coraz większą zadyszką w głosie. Zapis dźwiękowy jest emocjonalny (gorący), kontrastuje z neutralną (zimną) warstwą wizualną. Praca ukazuje zderzenie oparte na dialogu dwóch materialnych rzeczywistości – ludzkiego ciała i filmu. Rejestracja stanowi eksperyment mechaniczno-biologiczny. Robakowski bada w niej, i innych podobnych pracach (m.in. „Prostokąt dynamiczny", 1971; „Ćwiczenie na dwie ręce", 1976), energię wynikającą z relacji, jaka powstaje między organizmem artysty a urządzeniami, które umożliwiają mu mechaniczny zapis. Realizuje koncepcję sztuki jako pola transmisji energetycznej. W narzędziach dostrzega potencjał związany z tym, że dzięki nim czuje i widzi więcej. Odejmując kamerę od oka, w „Idę" autor zyskuje możliwość filmowego „zapisu stanu ekspresji zupełnie niekontrolowanego zmysłem wzroku” (J. Robakowski, „Oderwanie kamery od oka", 1977 r.).

Film „Idę" powstał w okresie działania Warsztatu Formy Filmowej (1970-1977), którego jednym z założycieli był Józef Robakowski. Główną ideą Warsztatu, głoszoną przez Robakowskiego, był postulat „czystego filmu” pozbawionego elementów właściwych dla wypowiedzi literackiej. Odrzucał narracyjność, ilustracyjność, estetyzację i voyeuryzm. Film miał być oparty o wrażenia audio-wizualne. Postulat ten w pełni realizuje się w sytuacji przerzucenia punktu widzenia na urządzenie oraz rezygnacji z montażu na rzecz jednego ujęcia, w którym czas rejestracji i projekcji są takie same.

Praca została nabyta do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi bezpośrednio od artysty.

„Idę" to film, w którym Robakowski zarejestrował swoją wspinaczkę na wieżę spadochronową. Autor nie trzyma kamery przy oku. Dzięki temu widzi ona coś innego niż on. Rejestruje kolejne stopnie schodów i monotonność wchodzenia. Artysta jest obecny w warstwie dźwiękowej – słychać odliczanie kolejnych stopni i zadyszkę związaną ze zmęczeniem. W dźwięku jest wiele emocji, obraz jest neutralny. Praca ukazuje dialog między ludzkim ciałem i filmem.

Dorota Stolarska-Kultys

Józef Robakowski zapisuje za pomocą kamery swoje doświadczenia.

W 1974 roku Robakowski wszedł na wieżę spadochronową w Łodzi. Dzisiaj już jej nie ma. Została rozebrana w 1976 roku. Wieża miała ok. 50 metrów wysokości i 200 stopni. Artysta wchodził na wieżę trzymając w ręku kamerę. Rejestrował swoje wchodzenie. Kamera skierowana była na stopnie. Robakowski liczył każdy stopień. Czasem ciężko oddychał. Czasem mówił niewyraźnie. Trudno mu było pokonać ostatnie stopnie. Był zmęczony, ciężko oddychał. Wszedł na wieżę bez odpoczywania po drodze. Pokonał słabości swojego ciała. W ten sposób powstał film „Idę”. Film  jest zrealizowany w jednym ujęciu.

Robakowski nazywał swoje realizacje „czystym kinem”. Rezygnował z montażu na rzecz jednego ujęcia. Czas rejestracji jest taki sam jak czas projekcji filmu.

W latach 1970 -1977 Józef Robakowski należał do awangardowej grupy artystycznej -  Warsztat Formy Filmowej.

Małgorzata Wiktorko, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Józef Robakowski
Tytuł: „Idę…”
Rok powstania: 1973
Tworzywo: kaseta VHS
Czas trwania: 4 minuty
Ze zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi

„Idę” to film czarno-biały, jednoujęciowy. Jest bezpośrednią rejestracją wspinaczki artysty na wieżę spadochronową. Zaczyna się białą planszą z czarnym napisem „I AM GOING 1973”. Po niej czarna plansza z białym paskiem na dole, na którym hasło: „idę…”. Po nich następuje rejestracja kolejnych stopni oraz odliczanie artysty. W prześwitach między prostymi stopniami obserwujemy ośnieżoną ziemię i podstawę wieży. Im wyżej znajduje się wchodzący tym i my mamy szansę ujrzeć więcej - ukazują się drzewa, horyzont, zabudowania. Cały czas towarzyszy nam głos wchodzącego  - coraz bardziej zmęczonego. Film kończy biała plansza, na której zapis: „Realizacja”, poniżej: „Józef Robakowski”, poniżej: „Warsztat Formy Filmowej”, poniżej: „1973”.

Od lat 70. ważną rolę w twórczości Józefa Robakowskiego – artysty multimedialnego, fotografa, autora filmów, instalacji, pedagoga - odgrywa jego koncepcja sztuki jako pola transmisji energetycznych. Skupia swoją uwagę m.in. na takim zagadnieniu jak energia płynąca z kontaktu z narzędziem. Artysta podejmuje się badania relacji swojego organizmu z urządzeniami, którymi dokonuje zapisu. Umożliwiają one przeniesienie stanów psychiczno-fizycznych, temperamentu i świadomości np. na taśmę filmową. Jak sam pisze dają także możliwość ujawnienia więcej niż się wie, widzi czy czuje. Na przykład przez oderwanie kamery od oka istnieje możliwość filmowego czy fotograficznego zapisu stanu ekspresji zupełnie niekontrolowanego zmysłem wzroku.

Katarzyna Kończal, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN