Audiodeskrypcja wybranych prac
Obraz: „Portret króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w mundurze generalskim"
Autor: pracownia Marcella Bacciarelli'ego
Rok powstania: ok. 1780-1785
Technika: olej na płótnie
Wymiary: wysokość 120 cm, szerokość 90 cm
Portret reprezentacyjny. Na ciemnym tle ukazany do bioder mężczyzna zwrócony 3/4 w prawo z głową skierowaną w przeciwległą stronę. Prawą rękę ma lekko uniesioną, odwiedzioną od tułowia, opartą na lasce. Pod pachą lewej trzyma kapelusz. Mężczyzna ma pełną twarz o zaróżowionych policzkach. Delikatnie się uśmiecha. Ma ciemne oczy oraz grube ciemne brwi. Na głowie jasna fryzura. Włosy zawinięte nad uszami w dwa ruloniki z każdej strony. Większy niżej, mniejszy nad nim. Z tyłu na wysokości szyi fragment kokardy. Mężczyzna ubrany jest w niebieski mundur z różowym kołnierzem oraz ze srebrnymi szamerowaniami. Te ozdoby z naszytego sznura znajdują się na ramionach oraz odchodzą poziomo od guzików munduru. Pod marynarką ma długą, jasną kamizelkę, zapiętą na guziki, białą koszulę z żabotem i dekoracyjnymi mankietami. Pod żabotem na jasnobrązowej kokardzie niebieski order w kształcie krzyża. Przez lewe ramię, do prawego boku przewieszona niebieska szarfa, na której Order Orła Białego. Order znajduje się przy wiązaniu szarfy, na wysokości prawego biodra. W tle zarysowane drzewo – z lewej strony oraz obłoki – z prawej.
Obraz: „Król Stanisław August Poniatowski w Szkole Rycerskiej"
Autor: Jan Piotr Norblin de la Gourdaine
Rok powstania: 1774-1782
Technika: olej na płótnie
Wymiary: wysokość 36 cm, szerokość 44,4 cm
Scena przedstawia przyjmowanie kandydatów do Szkoły Rycerskiej. Praca jest dość szkicowa. W sali przedstawionych jest kilkanaście osób. Główną postacią, wokół której wszyscy się skupiają jest młody mężczyzna w mundurze – król Stanisław August Poniatowski. Stoi na wprost nas, bliżej lewej krawędzi płótna. Ma na sobie ciemne, wysokie buty; jasne spodnie przepasane złotą szarfą; białą kamizelkę; długą niebieską marynarkę z kołnierzem, podszewką i wyłogami koloru karmazynowego oraz złotymi naramiennikami. Z lewego ramienia na prawy bok ma przewieszoną niebieską wstęgę. Pod prawym ramieniem trzyma kapelusz trójrożny. Przy lewym boku szpada. Lewą ręką wskazuje na rozwinięty rulon, trzymany przez zwróconego w jego stronę i lekko pochylonego mężczyznę. Ubrany jest on analogicznie – ciemne buty, jasne spodnie, niebieska marynarka. Z lewej strony stoi mężczyzna
w czerwonych butach i w żółtym kontuszu. Kontusz to rodzaj płaszcza z rozciętymi od pachy do łokci rękawami, które albo luźno zwisały, albo, odrzucone do tyłu, odsłaniały żupan. Przed sobą ma kilkuletniego chłopca. Prawą rękę trzyma na jego ramieniu. Zwróceni są w stronę króla. Z prawej, kobieta pochylona w ukłonie. Ma jasne spięte z tyłu włosy. Ubrana jest w suknie z dużym dekoltem. Za prawe ramię trzyma kilkuletniego chłopca. Zdaje się przyciągać go bliżej, na środek sali. Chłopiec odwraca się w prawo. Ubrany jest w zielony kontusz. Za nim mężczyzna w kontuszu koloru czerwonego. W prawym dolnym narożniku obrazu stoją globusy i inne pomoce naukowe. Dokoła i w głębi jeszcze kilku mężczyzn. Tło dość ciemne. Na filarach popiersia oraz obrazy.
Obraz: „Napoleon na koniu"
Autor: Piotr Michałowski
Data powstania: lata 30.-40. XIX wieku.
Technika: olej na płótnie
Wymiary: wysokość 53 cm, szerokość 44 cm
Praca jest szkicem malarskim. Dominuje czerń z odcieniami szarości oraz biel. Pojawiają się akcenty czerwieni i oranżu. Przy lewym, dolnym narożniku dwaj, odwróceni do nas plecami, mężczyźni. Postaci sięgają nieco powyżej połowy wysokości płótna. Głowy zwrócone skośnie w prawo, w głąb obrazu. Sylwetka jednego z mężczyzn przecięta lewą krawędzią obrazu. Ubrani są w czarne mundury z intensywnie czerwonymi przeszyciami na ramionach. Na głowach mają wysokie, czarne czapki. Głowy kierują ku zatrzymującemu się przed nimi, mężczyźnie. Tytułowy bohater zajmuje centralną część obrazu. Siedzi na koniu zwróconym w prawo. Głowa mężczyzny mocno odwrócona w przeciwnym kierunku, w lewo. Ma okrągłą twarz o jasnej karnacji. Oczy schematyczne, w formie grubych, czarnych linii. Prosty nos. Zarysowane usta. Na głowie czarna czapka, w kształcie półkola. Ubrany w ciemnoszary, długi płaszcz z dużymi klapami kołnierza. Rozpięte poły odsłaniają białe spodnie i czarne buty do kolan.
Siwa maść konia silnie kontrastuje z ciemną kolorystyką obrazu. Koń zatrzymany w ruchu, wspięty na tylnych nogach, przednie unosi ku górze. W tle smugi w odcieniach szarości i oranżu.
Obraz: „Autoportret"
Autor: Piotr Michałowski
Rok powstania: ok. 1840
Technika: olej na płótnie
Wymiary: wysokość 59 cm, szerokość 49 cm
Szkic portretowy. Popiersie mężczyzny w średnim wieku na neutralnym jasnobrązowym tle. Opracowana została twarz, kołnierzyk koszuli i kołnierz marynarki. Ramiona są niedokończone, zaznaczony został jedynie ich zarys. Głowa sportretowanego zajmuje centralną część obrazu. Zwrócona jest ¾ w prawo. Mężczyzna kieruje wzrok w przeciwną, lewą stronę. Patrzy w dal. Ma ciemnobrązowe, gęste włosy z przedziałkiem z prawej strony. Widoczne zakola. Zaczerwienione szczupłe policzki. Duży, prosty, zaczerwieniony nos. Pod nim krótkie, brązowe wąsy. Szyję okala biały kołnierzyk koszuli, wystający spod fragmentu czarnej marynarki. Dominują odcienie brązów i beżu z akcentami czerwieni, bieli i czerni.
Obraz: „Jan III Sobieski składa ślub w Częstochowie"
Autor: Jan Matejko
Rok powstania: 1859
Technika: olej na papierze naklejonym na płótno.
Wymiary: wysokość 76 cm, szerokość 54 cm
Obraz przedstawia kilka osób stojących w ciemnym wnętrzu ze schodami prowadzącymi w górę. Widoczne są trzy stopnie. Zajmują całą szerokość płótna, biegnąc równolegle do jego dolnej krawędzi. W centrum znajduje się mężczyzna. Przedstawiony jest na wprost. Przodem do nas. Stoi na schodach. Lewą nogę ma wyprostowaną – stopę w brązowym spiczastym bucie opiera na drugim stopniu. Prawą ma zgiętą w kolanie – stopa na stopniu wyżej. Oświetla go ciepłe, żółte światło. Głowę lekko przechyla w prawo, wzrok kieruje ku górze. Ma owalną twarz, duże, brązowe oczy, nad którymi gęste brwi. Pod długim, haczykowatym nosem, ciemne wąsy z opuszczonymi do brody końcówkami. Krótkie brązowe włosy. Mężczyzna ubrany jest w długą złotą szatę, z długimi rękawami. Przewiązana jest paskiem w tym samym kolorze. Na ramiona narzucona została zapięta pod szyją peleryna. Ciemnoczerwona z futrzanym, brązowym kołnierzem. Na pelerynie złoty łańcuch z kwadratowym, dużym medalem. Zawieszony na wysokości piersi. Na medalu wizerunek Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Mężczyzna przytrzymuje go dłonią lewej, zgiętej ręki. Prawą rękę unosi. Trzyma w niej szablę.
Poniżej, tuż przy lewej krawędzi obrazu mężczyzna w czarnym płaszczu. Ustawiony skośnie, ¾ w prawo. Zwrócony prawym profilem. Twarz okalają bujne, czarne loki. Spływają na ramiona. Pod brodą biały, haftowany żabot wyłożony na długi, sięgający kolan, czarny płaszcz. Płaszcz zapięty szeregiem drobnych, jasnobrązowych guziczków. Poniżej, szare pończochy i czarne buty przed kostkę. Lewa nogę ma zgiętą w kolanie. Jej stopa ustawiona poprzecznie na pierwszym stopniu. Prawa noga jest wyprostowana. Mężczyzna w prawej ręce trzyma wysoki drzewiec. Na jego końcu, na wysokości głowy mężczyzny, czerwona, spływająca płachta sztandaru.Za mężczyzną oraz królem, mnich w białej szacie. Przedstawiony na wprost, głowę odwraca w prawo. Ma głęboko osadzone, ciemne oczy. Wysokie czoło. Długi, prosty nos. Prawą dłoń unosi w geście błogosławieństwa. Z prawej strony mężczyzny w złotym stroju dwóch, trzymających się za rękę chłopców. Pierwszy, stojący bliżej mężczyzny, wzrok kieruje do góry, w lewo. Drugi patrzy na nas. Obaj ubrani są w długie czerwone płaszcze. Chłopiec z prawej przepasany biało-złotym, szerokim pasem. W lewym ręku, na wysokości uda trzyma brązowy kapelusz. Za chłopcami kobieta. Ukazana przodem, na wprost. Głowę odwraca mocno w lewo. Wzrok kieruje ku mężczyźnie w złotej szacie. Ma pociągły profil twarzy z małym noskiem i wąskimi, rozchylonymi, zaróżowionymi ustami. Bujne, czarne włosy są przyozdobione nad uchem srebrną broszką. Długie pukle spływają na jej lewe ramię. Ubrana jest w szaro białą suknię. Dekolt zdobi sznur pereł. Kobieta unosi prawą dłoń, kładzie ją na wysokości biustu. Za kobietą, z prawej, przy krawędzi obrazu jeszcze dwie postaci w zacienionej części komnaty. W tle ciemnobrązowa ściana. Pośrodku obraz przedstawiający Matkę Boską z Dzieciątkiem. Wokół głów szerokie, złote nimby. Po obu stronach obrazu ciemnoczerwone, rozsunięte poły zasłony. Przed obrazem cztery długie świece. Żółte płomienie delikatnie rozświetlają kaplicę. Obraz namalowany szkicowo. W jego kolorystyce dominuje brąz, czerwień i żółty z akcentami bieli.
Obraz: „Portret matki artysty"
Autor: Henryk Rodakowski
Rok powstania: 1853
Technika: Olej na płótnie
Wymiary: Wysokość 134 cm, szerokość 95 cm
Obraz przedstawia starszą kobietę na ciemnym tle. Portretowana stoi w centralnej części obrazu.
W ujęciu do kolan. Zwrócona jest lekko w prawo. Głowę delikatnie przechyla w lewo. Patrzy na nas. Ma łagodne spojrzenie. Delikatnie się uśmiecha. Ubrana jest w obszerną czarną suknię z długimi rękawami. Dekorację sukienki stanowi biały koronkowy kołnierzyk oraz szeroki pas koronki, którym wykończone zostały luźne rękawy sukni. Ręce trzyma zgięte poniżej piersi, lewa dłoń ułożona na prawym nadgarstku. Na małym palcu wąska, złota obrączka. Kobieta ma ciemnobrązowe lśniące włosy z przedziałkiem pośrodku. Nad uszami, ułożone zostały w formę poziomego rulonu. Tył głowy okrywa czarna chusta. Artysta poprzez jasny kolor zaakcentował to co w portrecie istotne – twarz oraz dłonie.
Obraz: „Tabor"
Autor: Józef Brandt
Rok powstania: 1869
Technika: olej na płótnie
Wymiary: wysokość 43 cm, szerokość 79 cm
Obraz przedstawia wojskowy oddział zmierzający szeroką, piaszczystą drogą. W tle nizinny krajobraz
z pojedynczymi, wysokimi drzewami. Horyzont dzieli obraz na dwie nierówne części. Górną – przedstawiającą zachmurzone niebo. Dolną – zajmującą 1/3 wysokości obrazu, z oddziałem wojska. Tabor zmierza zwartym szykiem od prawego, dolnego narożnika skośnie w głąb, ku centralnej części obrazu. Na jego końcu, w prawym dolnym narożniku, gniady koń z czarnym siodłem. Przedstawiony tyłem do nas, przodem do kierunku marszu. Przed nim szaro brązowy, drewniany powóz. Zapełniony bagażem. Z lewej strony, przy powozie, woźnica. Ubrany w szary strój. W prawej, uniesionej dłoni trzyma bat. Pogania znajdującego się przed nim konia. Przed nimi grupa wolnych koni, następnie trzech jeźdźców. Ubrani kolejno, od prawej w czerwony, żółty i czarny płaszcz. Wszyscy ukazani tyłem. Przed nimi kolejny powóz. Na jego szczycie zarys dwóch postaci. W głębi sylwetki kilkudziesięciu żołnierzy
i koni. Z lewej strony zwartego szyku mężczyzna w szarym płaszczu. Stoi tyłem do taboru przodem do trzech mężczyzn na karych koniach. Uniesioną prawą rękę kieruje w lewo, w głąb obrazu. Ustawieni naprzeciw niego mężczyźni są ubrani w długie płaszcze i czapki z piórem. Kolorystyka obrazu jest dość jasna. Dominują odcienie beżu, szarości, brązu i zieleni. Pojawia się także akcenty czerwieni i bieli.
W prawym dolnym narożniku, pod skosem, sygnatura artysty: Józef Brandt. Poniżej data: 1869
Obraz: „Potyczka z tatarami"
Autor: Maksymilian Gierymski
Data powstania: 1867
Technika: olej na płótnie
Wymiary: wysokość 41 cm, szerokość 63 cm
Obraz przedstawia zbrojne starcie kilku mężczyzn na koniach. Kierują się w różne strony - strzelają, używają broni białej. Reszta ginie w tumanach kurzu i dymie. Scena rozgrywa się na piaszczystym terenie. W kolorystyce obrazu dominują odcienie brązu, szarości, błękitu. Pojawiają się akcenty czerwieni i bieli. Na pierwszym planie, w centrum, znajduje się trzech jeźdźców. Pośrodku mężczyzna w srebrnej zbroi. Siedzi na stojącym dęba, siwym koniu. Zwraca się w prawą stronę. W prawej dłoni, na wysokości pasa, trzyma szablę. Lewą ręką zaciąga lejce. Obok, z prawej, mężczyzna na gniadym koniu. Przedstawiony bokiem, ¾ w lewo. Jest mocno pochylony do przodu. Ubrany w czerwoną koszulę i futrzaną, brązową kamizelkę. Na głowie ma czerwoną czapkę, obszytą na krawędzi podobnym futrem. Widoczny jest jego lewy profil ze spiczastą, rudą bródką. W prawym ręku trzyma szablę – kieruje ją ku mężczyźnie w zbroi. Z lewej strony, na ziemi siedzi mężczyzna. Odwrócony jest do nas plecami. Ma na sobie brązową koszulę i spodnie. Przy lewym biodrze przypiętą ma złoto-czarną pochwę od szabli. Mężczyzna unosi lewą rękę – ramieniem zasłania głowę. Osłania się przed skierowanym w jego stronę pistoletem. Mierzy do niego mężczyzna na czarnym koniu. Znajduje się z lewej strony obrazu, kierując się w głąb bitewnego pola. Przedstawiony jest tyłem, odwraca się jednak w prawo by oddać strzał. Ubrany jest w żółtą szatę, na którą nałożony został srebrny pancerz bez rękawów. Na głowie ma srebrny hełm. Z lewej strony strzelającego, leży na ziemi, zwrócone twarzą do ziemi ciało poległego. Na linii horyzontu, w połowie płótna, po lewej, płonący dom. Przy prawej, mężczyzna trzymający
w ręku odciętą głowę przeciwnika. W tle szaro niebieskie niebo z pojedynczymi białymi chmurami. Spowite jest szarym, rozmytym dymem. Przy dolnej krawędzi rosną pojedyncze kępki brązowej trawy. W prawym rogu, wzdłuż dolnej krawędzi sygnatura malarza M kropka Gierymski. Poniżej data 67.
Obraz: „W małym miasteczku"
Autor: Maksymilian Gierymski
Rok powstania: niedatowany
Technika: olej na płótnie
Wymiary: wysokość: 17 cm, szerokość: 25 cm
Obraz przedstawia niewielkie miasteczko. Na pierwszym planie piaszczysta droga. Biegnie wzdłuż dolnej krawędzi obrazu. Drogą, ku prawej krawędzi płótna, jedzie wóz. Zaprzężony jest
w kasztanowego i siwego konia. Woźnicy towarzyszy kobieta. Mężczyzna ubrany jest w ciemnozieloną kurtkę i czarną czapkę, kobieta w czerwoną bluzkę i białą chustkę na głowie. W tym samym kierunku idzie mężczyzna z zarzuconym na plecy dużym białym workiem. Znajduje się za powozem, na drugim planie. Przy lewej krawędzi obrazu stoi trzech mężczyzn. Zdają się rozmawiać. Za nimi, wzdłuż drogi stoją drewniane budynki. Trzy są parterowe, kryte dwuspadowym dachem. Zbudowane zostały
z szerokich desek, między którymi szpary. Obok stoi piętrowy dom z wysokim poddaszem. Do budynku prowadzą od frontu dwie pary drzwi. Przed nimi stoją dwie kobiety w czerwonych strojach. Obok,
z prawej drewniane strome schody prowadzą na piętro. Za budynkami, w tle, zielone i żółte konary drzew. Dominująca kolorystyka obrazu to brązy i beże z akcentami zieleni, czerwieni i bieli.
Obraz: „Pochód ułanów polskich w 1830 roku"
Autor: Maksymilian Gierymski
Rok powstania: ok. 1869
Technika: Olej na płótnie
Wymiary: Wysokość 24 cm, szerokość 29 cm
Obraz przedstawia pochód żołnierzy w pochmurny dzień. Kolorystyka jest zgaszona. Dominują odcienie brązu i szarości. Kształty są rozmazane, kontury niewyraźne. W prawym dolnym narożniku znajduje się początek piaszczystej drogi. Prowadzi w lewo. Na drodze zatrzymały się dwa drewniane wozy. Każdy zaprzężony w dwa konie. Pojazd na pierwszym planie zwrócony jest w kierunku prawego dolnego narożnika. W powozie znajdują się cztery osoby. Za nim, przy lewej krawędzi obrazu, fragment drugiego wozu. Ustawiony tyłem, skośnie w prawo w głąb obrazu. Na wysokości pojazdów droga skręca w prawo. Podąża nią kilkunastu jeźdźców. Odwróceni są do nas plecami. Wyglądają niemal identycznie. Ubrani są w długie białe peleryny okrywające także grzbiety gniadych koni. Ułani na głowach mają ciemnoczerwone wysokie czapki. Mijają bezlistne drzewa rosnące z prawej strony drogi.
Obraz: „Na polowanie"
Autor: Alfred Wierusz Kowalski
Rok powstania: niedatowany
Technika: olej na desce
Wymiary: wysokość 31 cm, szerokość 40 cm
Jesienny dzień. Szaroniebieskie, zachmurzone niebo. Zadrzewiona polana. Na pierwszym planie, w centrum, znajduje się młody mężczyzna na siwym koniu. Zwróceni są ¾ w prawo. Mężczyzna wzrok kieruje w naszą stronę. Ma szczupłą twarz, małe oczy, prosty nos, wąskie usta. Na głowie biała peruka z kręconymi puklami przysłaniającymi czoło i uszy. Włosy zebrane są do tyłu i związane na karku czarną tasiemką. Na peruce czarny trójrożny, płaski kapelusz z podwiniętym ku górze rondem. Myśliwy ubrany jest w czerwony płaszcz. Lekko rozchylony na piersi i przy szyi odsłania biały kołnierzyk i żabot. Poły płaszcza odkrywają beżowe spodnie. Nogawka schowana jest w cholewie wysokiego czarnego buta. Mężczyzna ma zgięte na wysokości pasa ręce. Trzyma w nich lejce. W lewej ma także biały bacik. Na dłoniach białe sięgające za nadgarstek rękawiczki. Jeździec siedzi w beżowym siodle.
Koń lekko pochyla głowę. Ma czarne duże oczy, krótką beżową grzywkę. Unosi i zgina lewą przednią i prawą tylną nogę. Zwierzę stoi na zielonej trawie pokrytej drobnymi, żółtymi liśćmi. Teren układa się w drogę prowadzącą od dolnej krawędzi obrazu, w jego głąb. Z lewej strony grunt lekko się unosi. Wzniesienie biegnie od dolnego lewego narożnika w głąb obrazu. Na nim, tuż przy lewej krawędzi obrazu, w połowie jego wysokości namalowany został drugi jeździec. Zwrócony bokiem, w prawo. Ubrany w czerwony płaszcz i czarną, spłaszczoną czapkę. Na prawo od niego kilka drzew. Pierwsze jest niskie. Ma cienki pień, na gałązkach pojedyncze liście. W głębi, dwa potężne drzewa, z rozbudowanymi konarami. Bezlistne. W prawym dolnym narożniku obrazu szaro brązowe, duże kamienie.
Z prawej, wzdłuż linii prowadzącej w głąb obrazu także rosną drzewa. Mają ciemnobrązowe pnie i rozłożyste konary. Na gałęziach pojedyncze, żółte liście.
