Trzecia sala: opis wnętrza oraz audiodeskrypcje wybranych prac
OPIS SALI
Przed Tobą niewielkie przejście do trzeciej sali ekspozycyjnej. W sali tej na lewo i na prawo znajdują się krótsze, około 9 metrowe ściany. Wzdłuż nich w podłodze kratki wentylacyjne. Dłuższe ściany mają około 10 metrów. W ścianie na wprost w prawym narożniku przejście do ostatniej salki. Na przeciwko wyjście do szatni. Pośrodku sali stoją dwie ścianki działowe. Każda na planie wielkiej litery t. Ustawione skośnie tworzą labirynt. Wokół i między nimi osiem, symetrycznie rozmieszczonych, stalowych filarów.Ściany wychodzące z narożnika w którym jest wejście do tej sali są ciemne. Wiszą na nich prace związane tematycznie z miastem, pracą, wolnym czasem i komunikacją z czasów XIX i przełomu XIX i XX wieku. Są to m.in. fotografie przedstawiające kolejowy dworzec, pierwsze samochody, sceny rodzajowe oraz grafiki: „Ulica”, której autorem jest Hans Herrmann, „Widok na skrzyżowanie ulic” Henri Bouteta oraz praca „Majówka” ukazująca piknikujące towarzystwo. Autorem tej kolorowej grafiki jest Auguste Louis Lepere. Ważną pracą malarską w tej sekcji wystawy jest praca Aleksandra Gierymskiego „Brama na starym mieście”. Opowieść o mieście dopełniają obrazy: „Jubiler” Szymona Buchbindera i „Wieści z Argentyny” Samuela Hirszenberga.
Tej części towarzyszą słowa Marcina „Olszyńskiego: „A jednak po nas nie pozostanie nic na tym świecie, jedna tylko fotografia przypominać nas będzie naszej rodzinie i przyjaciołom, ona przekaże zewnętrzną stronę życia naszym potomkom. Z jakąż ciekawością oglądalibyśmy dzisiaj fotografie z czasów Piastowskich, lub choćby tylko Zygmunta Augusta! – niestety, nasi przodkowie nie przekazali nam takiej spuścizny, my za to pozostawimy naszym następcom w przedoskonałych światłorysach całą rozkosz studyowania naszych miast, ulic ożywionych ludźmi i powozami, naszych twarzy, ubiorów, ruchów zebrań, uroczystości, słowem: życia naszego, którego badanie będzie dla nich niewyczerpanem źródłem przyjemności i pożytku”.
Dwie pozostałe ściany są szare. Na ścianie naprzeciwko Ciebie wisi zdjęcie Jana Bułhaka przedstawiające przemysłowy krajobraz pt. „Śląsk”, obraz „Orka” Stanisława Witkiewicza, „Widok krakowskiego Przedmieścia”, Marcina Zalewskiego, a także fotograficzne przedstawienie miejskiego placu.
Na ostatniej ścianie przeczytać można słowa Jana Bułhaka: „Żeby żyć i trwać, na to trzeba jeszcze pozytywnie dokądś «dojść» i tam się zatrzymać, a na to trzeba mieć odpowiednie siły i zasoby”. Stanowią one ilustrację m.in. do pracy „Widok Złotego Rogu w Konstantynopolu” Paula Signaca, fotograficznych prac Jana Bułhaka przedstawiających zbliżenia na fragmenty budynków lub miejską zabudowę której ważnym elementem jest roślinność. Prace Bułhaka wiszą koło prac jego mistrza i nauczyciela Ferdynanda Ruszczyca. Jest to m.in. litografia z fragmentem wiejskiego kościółka. Obok wiszą także dwa obrazy olejne Aleksandra Gierymskiego będące studiami malarskimi do obrazu „W altanie” a także kopia ekspozycyjna zdjęcia „Portret wielokrotny Wacława Szpakowskiego”.
Ostatnią ekspozycyjną przestrzenią są ścianki działowe. Na tej znajdującej się bliżej wejścia do tej sali, znajduje się fragment wiersza Antoniego Orłowskiego"
„Rządzi nią nie przypadek, lecz wiedza głęboka;
(…) I gdzież dzisiaj nie kwitnie sztuka fotografji!
(…) I wszędzie, gdzie ją wezwać, pomoc dać potrafi
Krynica jej rozwoju jeszcze nie wysycha,
Nie powiedziała dotąd ostatniego słowa".
Obok cytatu zdjęcie Jana Bułhaka przedstawiające wnętrze kościoła. Po drugiej stronie litografia Carla Wilhelma Arldta oraz obraz Daniela de Bliecka. Prace te również przestawiają wnętrza świątyń. Na krótszej ścianie od wewnątrz zaprezentowana fotografia przedstawiająca zbliżenie na kobiece dłonie autorstwa Józefa Rosnera. Po stronie zewnętrznej duża praca malarska Henryka Rodakowskiego, na której przedstawił swoją matkę.
Na drugiej ściance działowej, na zewnętrznych stronach, zaprezentowane są trzy fotografie - dwa krajobrazy oraz praca Krystyny Gorazdowskiej pt. „Kwiaty” przedstawiająca zakonnice, a także praca będąca połączeniem techniki fotograficznej z grafiką. Jej autorem jest Bruno Schulz. Na ścianie drugiej mamy przykłady różnych realizacji tematu martwej natury. Są to cztery prace: od przedstawienia niezwykle realistycznego po prace abstrakcyjne. Jedna z nich powstała z matrycy będącej kliszą celuloidową pokrytą białą farbą. To „Heliografia" Karola Hillera.
Na wewnętrznych przestrzeniach na jednej ze ścian zapoznać się możemy z fragmentem książki „Światło Obrazu” Rolanda Barhesa: „A przecież, gdy tylko czuję się oglądany przez obiektyw, wszystko ulega zmianie: przybieram pozę, stwarzam sobie natychmiast inne ciało, z góry przekształcam się w obraz. To przekształcenie jest aktywne: czuję, że Fotografia stwarza moje ciało lub powoduję jego martwicę, według własnej zachcianki (…). Gdybym tak mógł pojawić się na papierze jak na klasycznym płótnie, obdarzony szlachetnym wyrazem twarzy, myślący, inteligentny itd.! Krótko mówiąc, gdybym mógł być namalowany przez Tycjana (…)! Ponieważ jednak chciałbym, aby została uchwycona delikatna tkanka moralna, a nie jakaś chwilowa mimika, i ponieważ Fotografia nie jest zbyt subtelna (poza dziełami wielkich portrecistów), nie wiem, jak działać od wewnątrz na swoją skórę (…). Chciałbym, aby mój obraz, ruchomy, przerzucany między tysiącem zmieniających się zdjęć, zależnie od okoliczności i wieku, zgadzał się zawsze z moim ja (głębokim oczywiście).” Słowa te ilustruje obraz olejny „Portret mężczyzny w peruce” Nicolaesa Maesa, grafika przedstawiająca portret szkockiego polityka wykonana przez Williama Sharpa oraz fotografia atelierowa Walerego Rzewuskiego.
Tytuł: Pierwszy samochód na ulicach Warszawy
Autor: Henryk Brzeski
Czas powstania: początek XX wiekuTechnika: fotografia czarno-biała
Wymiary: wysokość 25 cm, szerokość 34,7 cm
W centrum odkryty, przypominający dorożkę, samochód z trójką pasażerów. Po lewej stronie siedzi mężczyzna. Skierowany jest w prawo. Ubrany w ciemny garnitur. Na głowie kapelusz. Obok niego starsza kobieta w ciemnej sukni. Na głowie ma kapelusz z kwiatami. Naprzeciwko nich siedzi młodsza pani w jasnej sukni i kapeluszu. W tle porośnięty zielenią płot. Za nim drzewa. Po lewej stronie, u góry kadru, szyld z napisem: RESTAURANT
Tytuł: „Ulica"
Autor: Hans Herrmann
Rok powstania: pocz. XX w.
Technika: akwaforta
Wymiary: wysokość: 35 cm, szerokość: 27 cm
Grafika przedstawia miejską brukowaną ulicę. Po lewej stronie fragment pierzei z budynkami. Przed nimi kobiety. Na pierwszym planie młoda dziewczyna ubrana w długą spódnicę
z fartuchem oraz bluzkę z krótkimi rękawami. Na głowie ma biały czepeczek. Zwrócona jest do nas prawym profilem. Pochyla się. Trzepie niewielki dywanik. Za nią na chodniku i stopniach kamienicy naczynia. Na dalszym planie kolejna kobieta. Trzyma w rękach cylindryczne naczynie, a w prawej dłoni szmatkę. Po prawej stronie ulica. Biegnie wzdłuż kamienic oraz odbija delikatnie w prawą stronę. Przy ulicy biegnącej wzdłuż budynków rosną drzewa. Na rozwidleniu dróg stoi gazowa latarnia. Na ulicy kilka osób. Najbliżej kobiety w fartuchu znajduje się mężczyzna prowadzący wózek z trzema baniastymi naczyniami. Idzie w stronę kobiety. Patrzy na prawo. Artysta tak opracował graficznie powierzchnię ulicy, że zdaje się mienić. Jakby była mokra po deszczu.
Tytuł: „Brama na starym mieście"
Autor: Aleksander Gierymski
Czas powstania: 1883 r.
Technika: olej na płótnie
Wymiary: wysokość 64 cm, szerokość 48 cm
Zatrzymany w kadrze uliczny gwar. Niemal słyszalnymi stają się być kroki przechodniów na brukowanym chodniku. W centrum kompozycji duża, otwarta brama kamienicy. Arkadowe wejście wraz z jego ozdobnym obramieniem zajmuje niemal całą powierzchnię płótna. To portal. Brama jest mocna. Kamienna. Ma w sobie czeluść tak gęstą jak syrop – pisał o niej zainspirowany pracą Gierymskiego, Stanisław Grochowiak.
Po lewej i prawej stronie otworu bramnego pilastry. Są to płaskie filary nieznacznie występujące przed lico ściany. Na nich szyldy reklamowe i tabliczki z numerem domu. Po lewej, na wysokości półokrągłego nadświetla niebieska tablica. Na niej rozmyte napisy pisane po polsku i cyrylicą. Odczytujemy pojedyncze słowa: ślusarskich, M, Taszyńskiej. Pod szyldem, jedna pod drugą, tabliczki z numerem 38. Po prawej także niebieska tablica. Na niej dwa skrzyżowane klucze, pod którymi napis: MTaszynska. Portal zwieńczony jest frontonem. Ramiona tej trójkątnej dekoracji nie zbiegają się. Między nimi kartusz. Nad bramą fragmenty okien. Przez parapet prawego przewieszony został wzorzysty, czerwono brązowy dywan. Pod nim podpis artysty: Gierymski (kropka) 83 (kropka). W wielką literę G wpisane wielkie A.
Po lewej i prawej stronie bramy fragmenty witryn sklepowych. Przed kamienicą znajduje się kilkanaście osób. W bramie, po lewej, siedzi starsza kobieta. Na głowę i ramiona narzuconą ma ciemną chustę. Spod niej wystaje skrawek białej tkaniny zachodzącej na czoło. Przed kobietą stoi taboret, na którym wiklinowy kosz z pomarańczami. Zagląda do niego mężczyzna i mały chłopiec. Mężczyzna w rozpiętej białej koszuli z podwiniętymi rękawami powyżej łokci
i w długim zielonym fartuchu. Chłopiec w długim płaszczu i czapce z daszkiem. Przed bramą, z lewej, siedzi dziewczyna. Przy niej kosz jajek. Przed nim, odwrócony do nas tyłem, stoi mężczyzna. Ma długi szarobrązowy płaszcz, na głowie ciemną czapkę. Ręce złożone z tyłu. Zwraca się w lewo, w stronę stojącego na progu sklepu palącego mężczyzny. Zdają się rozmawiać. Przed bramą z prawej, o portal opiera się stary brodaty mężczyzna. Wspiera się na kiju trzymanym w prawej ręce. Ma na sobie długi bury płaszcz przewiązany w pasie oraz ciemną czapkę z daszkiem. Przez lewą rękę, przerzucona szara tkanina. Ulicę przemierza także zgarbiona staruszka wsparta na lasce. Idzie ku prawej krawędzi płótna. Ubrana jest w ciemny kubrak, długą spódnicę i fartuch. Na głowie ma biały czepek. Nieco dalej, także zwrócona
w prawo, młoda kobieta. Ma sobie czarną chustę zarzuconą na głowę i ramiona, czarną spódnicę i biały fartuch. W dłoniach trzyma wiklinowy koszyk. Naprzeciw niej, mija ją, dziewczynka z pajdą chleba i jabłkiem w dłoniach. Blondynka ubrana jest w czarną sukienkę i biały fartuszek. Na pierwszym planie, na krawężniku po lewej przysiadł kilkuletni chłopiec. Przed nim w rynsztoku przewrócony kosz. Obok leży miotła. Kolorystyka obrazu jest stonowana. Dominują brązy i beże ożywione kolorami: białym, czerwonym, zielonym, błękitnym i pomarańczowym.
Tytuł: „Wieści z Argentyny"
Autor: Samuel Hirszenberg
Czas powstania: 1890 r.
Technika: olej na płótnie
Wymiary: wysokość: 27,7 cm, szerokość: 37 cm
Obraz przedstawia kilka osób we wnętrzu skromnie urządzonego pokoju o szarych ścianach i brązowej podłodze. Na wprost, pośrodku obrazu, okno z widokiem na fabrykę z czerwonej cegły. Po prawej stronie obrazu stoi stół z różowym obrusem. Na nim talerz z jedzeniem i nóż. Za stołem siedzi brodaty mężczyzna w ciemnym ubraniu i czapce z daszkiem. Zwrócony ¾ w lewo. Pośrodku obrazu, na krzesłach, siedzi trzech mężczyzn. Pierwszy od prawej odwrócony jest do nas tyłem. Na głowie ma jarmułkę. Naprzeciwko niego, tyłem do okna mężczyzna w czapce z daszkiem. Patrzy na trzymaną w prawej ręce kartkę. Po lewej stary mężczyzna z siwą, długą brodą, w jarmułce. Zwrócony jest w stronę okna. Przytula się do niego dziecko. W głębi, przy oknie stoi kobieta w jasnej sukience. Twarz zwraca w stronę pokoju, patrzy na siedzących mężczyzn. Wszystkie postacie słuchają czytającego mężczyzny. Po lewej stronie obrazu stoi drewniane łóżko z białą pościelą. Leży na nim kobieta o ciemnych włosach.
Tytuł: „Jubiler"
Autor: Szymon Buchbinder
Rok powstania: 1880 r.
Technika: olej na desce
Wymiary: wysokość: 33 cm, szerokość: 26 cm
Obraz przedstawia starszego mężczyznę. Postać znajdująca się na wprost nas, w centralnej części płótna ukazana została do pasa. Mężczyzna siedzi w fotelu przy meblu, którego blat zakryty jest różnorodnymi materiałami. Przez lupkę ogląda pierścionek. Trzyma go kciukiem
i placem wskazującym prawej ręki. Mężczyzna ma siwe włosy, długą siwą brodę. Na czubku głowy zdobiona jarmułka. Ubrany jest w obszerny ciemny płaszcz z futrzanym kołnierzem
i mankietami. Przez wysokie rzeźbione oparcie fotela, przewieszona jest ciężka, ciemnoczerwona kotara. Odsłania ona okno znajdujące się po lewej. Okno jest wąskie, wykonane z małych, okrągłych szybek. Światło przez nie wpadające oświetla przedmioty na biurku: złoty, dekoracyjny dzban, złotą, wyszywaną tkaninę z czerwonym podbiciem, tkaniny białą i błękitną, tałes, perły i inne elementy biżuterii. Kompozycję obrazu po lewej zamyka kamienna kolumna. Przed nią leży czarna, futrzana czapka. Kolorystyka obrazu utrzymana jest w ciepłych barwach brązu, żółcieni z mocnymi akcentami czerwieni i błękitu.
Tytuł: „Nocna samotność"
Autor: Leon Kowalski
Czas powstania: XIX/XX w
Technika: Olej na płótnie
Wymiary: wysokość: 35 cm, szerokość: 50 cm
Popiersie młodej kobiety. Zajmuje lewą połowę płótna. Zwrócona jest w lewą stronę. Twarz kieruje w naszą. Patrzy na nas. Kobieta ubrana jest w czarny płaszcz z podniesionym wysoko kołnierzem, który osłania policzki. Na głowie ma ciemny kapelusz z opuszczoną na twarz woalką. W tle, za plecami kobiety, miejska ulica. Biegnie w kierunku prawego górnego narożnika obrazu. Wzdłuż niej stoi kilka zapalonych gazowych latarni dających zielonkawe światło. Tuż za kobietą, na ulicy, majaczy niewyraźna postać w ciemnym płaszczu. Głębiej jedzie dorożka a ulicą idzie kobieta w kapeluszu. Na kolorystykę obrazu składa się czerń i zielenie z akcentami żółci i pomarańczu.
Tytuł: „Śląsk"
Autor: Jan Bułhak
Czas powstania: lata 30. XX w.Technika: fotografia czarno-biała
Wymiary: wysokość 23 cm, szerokość 31,5 cm
Praca przedstawia płaski krajobraz. Linia horyzontu znajduje się na 1/3 wysokości kadru. Porośnięty niską roślinnością teren przecina błotnista droga z koleinami. Droga znajduje się po lewej stronie kadru. Biegnie w głąb zdjęcia. Po jej lewej stronie stoi maszt wysokiego napięcia. Po prawej stronie, w głębi, hałda. Na horyzoncie kilkadziesiąt kominów. Niektóre z nich dymią. Niebo jest zachmurzone.
Tytuł: „Orka"
Autor: Stanisław Witkiewicz
Rok powstania: 1875 r.
Technika: olej na płótnie
Wymiary: wysokość 138, szerokość 206 cm
Obraz przedstawia mężczyznę w średnim wieku prowadzącego pług ciągnięty przez dwa konie. Idą w lewą stronę, pod górkę. Jeden z koni jest biały, drugi brązowy. Mają wyciągnięte, pochylone sylwetki. Dzień jest pochmurny, a w tle rozciąga się rozległy, lekko pagórkowaty teren. Mężczyzna jest bardzo szczupły. Ma pomarszczoną twarz. Na niej jasne wąsy. Ubrany jest w jasnoszarą sukmanę i spodnie. Na głowie ma czarną, wysoką czapkę spod której wystają płowe włosy. Oracz trzyma pług oburącz. Pochyla się. On tak jak zwierzęta zdaje się z trudem wykonywać pracę i pokonywać wzniesienie. Po lewej stronie znajdują się czarne ptaki. Na pierwszym planie trzy – siedzą na ziemi. Kilka pozostałych odlatuje, uciekając przed zbliżającymi się końmi. Obraz utrzymany jest w stonowanej kolorystyce obejmującej brązy, szarości, zielenie.
Tytuł: „Widok Krakowskiego Przedmieścia od odwachu przy kościele OO. Bernardynów"
Autor: Marcin Zaleski
Czas powstania: 1828 r.
Technika: olej na płótnie
Wymiary: wysokość: 67cm, szerokość: 54 cm
Obraz przedstawia fragment miasta. To wypełniony tłumem plac przed kościołem. Praca namalowana została z dużą precyzją i dbałością o szczegóły. Na przedstawioną scenę patrzymy nieco z góry. Postaci zwrócone są tyłem do nas, w stronę procesji opuszczającej znajdujący się z prawej strony kościół. Przez plac idzie kilkudziesięciu kapłanów w złotych ornatach. Z tyłu kilka osób niesie baldachim. Na przedzie procesji kolorowe chorągwie. Część osób się pochyla, część klęczy. Kobiety ubrane są w długie suknie, czepce na głowie. Mężczyźni w długich ciemnych marynarkach. Plac otaczają budynki. Po lewej stronie fragment zacienionej ściany wysokiego budynku. Z prawej fasada kościoła. Wejście zaakcentowane jest dwiema kolumnami. Obok z każdej strony po dwa wysokie cokoły. Na nich kolumny zakończone ozdobnymi głowicami. Fasadę zdobią także rzeźby w niszach oraz płaskorzeźby. Na szczycie budynku krzyż. Po prawej stronie wejścia niższa część kościoła. W dolnej części arkady.
W górnej wysokie okna zakończone łukiem. Flankowane kolumnami. Przed budynkiem budka wartowni oraz stojący w rzędzie żołnierze. Mają na sobie białe spodnie oraz granatowe kurtki. W rękach trzymają broń z bagnetami. Na placu, za procesją, wysoka kolumna z rzeźbą. To postać z krzyżem. Dalej kilkupiętrowe kamienice ustawione równolegle i prostopadle do placu. W głębi kolejne spadziste dachy i wieże kościołów.
Tytuł: „Widok Złotego Rogu w Konstantynopolu"
Autor: Paul Signac
Rok powstania: 1907 r.
Technika: olej na płótnie
Wymiary: wysokość 65,5 cm, szerokość 80,5 cm
Obraz przedstawia zatokę, po której pływają łodzie i statki. W tle zabudowania. Formy budowane są za pomocą gęsto rozmieszczonych, różnobarwnych punktów i kresek. Kolorystyka obrazu utrzymana jest w odcieniach niebieskiego, fioletu, zieleni z akcentami bieli. Barwy tworzą harmonijną całość. Na pierwszym planie kilka długich wiosłowych łodzi. Powierzchnia wody jest lekko pofalowana. Kolor wody, niebiesko-zielony, im dalej od dolnej krawędzi płótna tym staje się coraz jaśniejszy. Na planie drugim kilka żaglowców. W tle zarysy budynków ze smukłymi, wysokimi wieżami. Namalowane za pomocą plamek koloru fioletowego, białego, niebieskiego i zielonego. W prawym dolnym rogu sygnatura artysty "1907 P Signac".
Tytuł: „Furtka do kościółka wiejskiego"
Autor: Bolesław Gardulski
Czas powstania: ok.1926Technika: fotografia
Wymiar pracy: wysokość 27,5 cm, szerokość 35,5 cm
Fotografia w odcieniach niebieskiego i brązu przedstawia ceglany mur z otwartą furtką. Po obu stronach wyższe od reszty muru filary z owalnym zwieńczeniem. Do bramy prowadzi kilka stopni. Za ogrodzeniem z lewej strony rozłożyste drzewo.
Tytuł: „Mur i obłoki"
Autor: Ferdynand Ruszczyc
Rok powstania: 1901 r.
Technika: olej na płótnie
Wymiary: wysokość: 26 cm, szerokość: 33 cm
Obraz przedstawia samotnie stojący dom. Dominującym elementem kompozycji jest niebo. Błękitne z biało szarymi, skłębionymi obłokami. Zajmuje niemal 4/5 kompozycji. Obraz charakteryzuje płaska plama barwna, swobodne, dynamiczne pociągnięcia pędzla, szkicowość form granicząca z abstrakcją. Przy dolnej krawędzi obrazu, lekko z lewej – znajduje się piętrowy budynek z poddaszem. Ma brązowy dach, jasne ściany, schematycznie zarysowane okna
i drzwi. Frontowa ściana zwrócona jest w stronę prawego dolnego narożnika. Do wejścia prowadzi droga. Obok budynku zielone i brązowe plamy barwne – to trawnik, drzewa, krzewy.
Tytuł: „Portret wielokrotny" - kopia ekspozycyjna
Autor: Wacław Szpakowski
Czas powstania: 1912 r.
Technika: fotografia czarno-biała
Wymiary: wysokość 9 cm, szerokość 14 cm
Na zdjęciu widać pięć postaci. Ale to jest tylko jedna osoba i jej cztery odbicia w lustrach. Sportretowany to sam Wacław Szpakowski. Mężczyzna w średnim wieku znajduje się po środku kardu. Jest odwrócony do nas tyłem. Siedzi przy stoliku przystawionym do ustawionych pod kątem luster. Prawe ramię opiera o blat. Po jego lewej i prawej stronie po dwa odbicia. Odbicia z lewej przedstawiają mężczyznę z prawego profilu. Kolejne to mężczyzna patrzący nam w oczy. Czwarte odbicie to postać ukazana z lewego boku. Dzięki odbiciom wiemy, że mężczyzna ma szczupłą twarz, krótkie włosy zaczesane na prawo, wąsy. Ma na sobie marynarkę, białą koszulę i krawat.
Tytuł: „Begonie"
Autor: Aleksander Gierymski
Czas powstania: 1876-1880 r.
Technika: olej na płótnie
Wymiary: wysokość: 35,5 cm, szerokość: 30,5 cm
Obraz przedstawia stojące na ziemi doniczki z roślinami. Dominują odcienie brązu i ciemniej zieleni z akcentami żółci i pomarańczu. Rośliny w doniczkach ukazane są w zbliżeniu. Wypełniają całe płótno, częściowo wychodząc poza nie. Widocznych jest sześć doniczek. Ustawione w lekkim nieładzie, pod skosem. Cztery w pierwszym rzędzie, dwie za nimi. Najbliższa znajduje się w dolnym lewym rogu obrazu. Rośliny są różnych gatunków, nie mają kwiatów. Oświetla je ostre światło słoneczne, które tworzy refleksy na liściach i cienie na ziemi.
Tytuł: „Portret matki artysty"
Autor: Henryk Rodakowski
Czas powstania: 1853 r.
Technika: Olej na płótnie
Wymiary: wysokość 134 cm, szerokość 95 cm
Obraz przedstawia starszą kobietę na ciemnym tle. Portretowana stoi w centralnej części obrazu. W ujęciu do kolan. Zwrócona jest lekko w prawo. Głowę delikatnie przechyla w lewo. Patrzy na nas. Ma łagodne spojrzenie. Delikatnie się uśmiecha. Ubrana jest w obszerną czarną suknię z długimi rękawami. Dekorację sukienki stanowi biały koronkowy kołnierzyk oraz szeroki pas koronki, którym wykończone zostały luźne rękawy sukni. Ręce trzyma zgięte poniżej piersi, lewa dłoń ułożona na prawym nadgarstku. Na małym palcu wąska, złota obrączka. Kobieta ma ciemnobrązowe lśniące włosy z przedziałkiem pośrodku. Nad uszami, ułożone zostały w formę poziomego rulonu. Tył głowy okrywa czarna chusta. Artysta poprzez jasny kolor zaakcentował to co w portrecie najistotniejsze – twarz oraz dłonie swojej matki.
Tytuł: „Portret mężczyzny w peruce"
Autor: Nicolaes Maes
Czas powstania: 1676 r.
Technika: olej na płótnie
Wymiary: wysokość 65 cm, szerokość 54 cm
Obraz przedstawia siedzącego w fotelu mężczyznę w średnim wieku. Sylwetka ujęta została do kolan. Mężczyzna zwrócony jest na wprost. Patrzy na nas. Zajmuje centralną część obrazu. Mężczyzna ma jasną gęstą perukę z przedziałkiem pośrodku. Kręcone włosy opadają poniżej ramion. Zachodzą na pełną owalną twarz z podwójnym podbródkiem. Portretowany ma prosty nos, ciemne oczy i ciemne wąskie brwi. Portretowany lekko się uśmiecha. Nad wąskimi i małymi ustami cienkie wąsy. Wokół szyi szeroki, koronkowy kołnierz z dwoma frędzlami. Biel kołnierza kontrastuje z czernią obszernego połyskującego płaszcza mężczyzny. Spod płaszcza wysuwają się białe, bufiaste mankiety rękawów koszuli, zawiązane na nadgarstkach czarną tasiemką. Mężczyzna opiera łokcie na czerwonych poręczach fotela. Prawą dłoń opiera na udzie, lewą opuszcza wzdłuż poręczy. W tle dekoracyjne upięta obszerna, czerwona kotara. Z prawej strony, uchylona poły materiału odsłaniają fragment pejzażu. W górnej części kłębiące się chmury oświetlone przez zachodzące słońce. Poniżej zacienione drzewa i dwie schematycznie przedstawione postaci. Dominujące barwy to czerń, odcienie czerwieni, żółtego oraz bieli.
Tytuł: „Portret kobiety"
Autor: Walery Rzewuski
Czas powstania: lata 60. XIX w.Technika: fotografia czarno-biała;
Wymiary: wysokość 9,5 cm, szerokość 5,5 cm
Fotografia atelierowa naklejona na tekturę przedstawia starszą kobietę siedzącą w fotelu z wysokim rzeźbionym oparciem. Postać znajduje się z lewej strony. Zwrócona jest ¾ w prawo. Portretowana patrzy przed siebie. Ubrana jest w długą, czarną, połyskliwą suknię z rozłożystym dołem. Rękawy są szerokie. Wystają z pod nich białe rękawy bluzki. Kobieta opiera ręce na kolanach. Lewą dłoń kładzie na prawej. W prawej trzyma rączkę złożonej czarnej parasolki. Z prawej strony stoi stolik na rzeźbionej nodze. Na blacie stoi donica w formie pucharu z rośliną przypominającą bluszcz. W tle namalowany krajobraz przedstawiający drzewa oraz zabudowania z wieżami. Z prawej strony malowidło przysłania kotara. Poniżej zdjęcia napis. Po lewej: Fot. W. Rzewuski, po prawej: W Krakowie.
Tytuł: „Wnętrze kościoła św. Piotra w Zgorzelcu
"
Autor: Carl Wilhelm Arldt
Czas powstania: 1851 – 1900
Technika: litografia
Wymiary: wysokość 36 cm, szerokość 27,8 cm
Wnętrze kościoła. Sklepienie wsparte na kilku smukłych i wysokich filarach. Filary i sufit przypominają grzyby lub rozłożone parasole. Na podłodze kwadratowe płyty. Na pierwszym planie, z lewej, stoi kobieta w czepku na głowie i fartuchu na ciemnej sukni. Obok niej mężczyzna. Przy filarze pośrodku kompozycji znajdują się drzwi prowadzące na schody wiodące na ambonę znajdującą się z prawej strony filaru.
Tytuł: „Wnętrze kościoła"
Autor: Daniel de Blieck
Czas powstania: 1652 r.
Technika: olej na desce
Wymiary: wysokość 73 cm, szerokość 75 cm
Obraz przedstawia wnętrze kościoła, w którym znajduje się kilka osób. Scena namalowana bardzo realistycznie z dbałością o najmniejszy szczegół. Środkiem, w głąb obrazu, ciągnie się rząd filarów, dzieląc przestrzeń na dwie nawy. Podłoga wyłożona jest biało-szarą posadzką ułożoną w szachownicę. Przy zewnętrznych ścianach naw, po bokach obrazu, beżowe półkolumny. Po lewej, z przodu, także szare pilastry. Nawa lewa przykryta jest płaskim stropem. Oświetlona zwisającym z sufitu, dwukondygnacyjnym złotym świecznikiem. Jego trzon tworzą trzy kule różnej wielkości. Między kulami, wokół, rozchodzi się osiem esowato wygiętych ramion. Na ich końcach osadzone migoczące świece. Na najmniejszej kuli w górnej części świecznika, figurka anioła. Zwrócony jest w prawo. Rękę unosi ku górze. Pod żyrandolem stoją obok siebie kobieta i mężczyzna. Kobieta ma na głowie ciemny czepiec zawiązany pod szyją. Ubrana jest w różową suknię i zielony płaszcz. Na dłoniach ma białe rękawiczki. W lewej trzyma białą chustkę. Mężczyzna ma długie, sięgające ramion, ciemnobrązowe włosy. Na głowie czarny kapelusz z szerokim rondem. Ubrany jest w brązową szatę z białym kołnierzykiem, na którą narzucona została brązowa peleryna. Za parą, z prawej, siedząca postać w jasnobrązowym ubraniu. Zwrócona jest w lewo, plecy opiera o filar międzynawowy. Przed nią stoi mały biało brązowy pies. Na końcu nawy schematycznie zarysowana sylwetka odwróconych do nas plecami kobiety i mężczyzny. Ich stroje są w jasnych odcieniach beżu i brązu. Prawa nawa kościoła sklepiona jest kolebkowo. Jej mroczne wnętrze rozjaśniają pojedyncze smugi światła, padające z prawej strony. W głębi nawy dwaj chłopcy. Stoją przodem do nas. Mają na sobie jasnobeżowe kapelusze oraz jasnobeżowe płaszcze i spodnie do kolan. Przy zewnętrznej ścianie nawy, po prawej, na pierwszym filarze, ośmioboczna ambona. Wokół niej drewniane tralki tworzą balustradę. Nad amboną baldachim. Kolorystyka obrazu jest stonowana. Dominują odcienie brązów.
Tytuł: „Kwiaty" - kopia ekspozycyjna
Autor: Krystyna Gorazdowska
Rok powstania: 1939 r.
Technika: czarno biała fotografia
Wymiary: wysokość: 30 cm , szerokość: 40 cm
Fotografia przedstawia widziane z góry kilkadziesiąt zakonnic. Kompozycja jest diagonalna. Zakonnice stoją w rzędach, które biegną po przekątnej kadru – od dolnego prawego narożnika ku górnemu lewemu. Na głowach mają kornety.
Tytuł: „Kompozycja heliograficzna (XX)"
Autor: Karol Hiller
Czas powstania: 1938 r.Technika: heliografika
Wymiary: wysokość 39,7 cm, szerokość 29,5 cm
Praca jest abstrakcją utrzymaną w odcieniach szarości. Przedstawione formy mogą kojarzyć się z pozwijanymi arkuszami blach, na które patrzymy nieco z góry. W centralnej części największy kształt – ciemnoszary. Przypomina walec. Nachodzi na niego forma jaśniejsza. Z lewej strony, u góry zawinięta. Na dole i z prawej postrzępiona. Pozostałe elementy drobniejsze – znajdują się w dolnej części kompozycji, po prawej i lewej stronie walca. Są pozwijane jak arkusz blachy czy papieru. Na wewnętrznych stronach są ciemniejsze – ciemnoszara lub czarne.
Tytuł: „Montaż fotograficzny z fragmentem czajnika"
Autor: Aleksander Krzywobłocki
Rok powstania: 1930 r.
Technika: fotografia czarno-biała
Wymiary: wysokość: 24 cm, szerokość: 17 cm
Martwa natura przedstawia fragment metalowego czajnika. Korpus zajmuje prawą dolną ćwiartkę kadru. Fragment dzióbka lewą. W górnej części jest cieniutka rączka. Nad pokrywą naczynia biały materiał – siateczka. Czajnik jest połyskliwy. Odbija się w nim okno.
