Film

Wystawa w Muzeum Sztuki zaprezentuje po raz pierwszy w tak obszerny sposób fenomen jednej z ciekawszych inicjatyw artystycznego undergroundu Łodzi lat 80. Czyszczenie Dywanów to nazwa galerii prowadzonej w Łodzi przez kilka miesięcy w 1982 roku przez Adama Paczkowskiego i Radosława Sowiaka – kolekcjonerów i artystów. „Dywaniarze” – bo tak nazywano właścicieli, zarejestrowali firmę usługową zajmującą się czyszczeniem dywanów jako przykrywkę dla działalności artystycznej. Przestrzeń wystawiennicza mieściła się w maleńkim mieszkaniu przy ul. Piotrkowskiej 255. Wystawiali w niej m.in. tak znani artyści, jak Henryk Stażewski, Zbigniew Warpechowski, Jan Dobkowski, Ryszard Waśko, Andrzej i Ewa Partum, Józef Robakowski.

Oficjalnie działający zakład usługowy służył Paczkowskiemu i Sowiakowi za pretekst do spotykania się większej grupy osób, a tym samym do organizowania „imprez masowych” surowo zakazanych w stanie wojennym. Nieoficjalnie jednak zajmowali się tym, czym normalnie zajmuje się galeria sztuki: kupowaniem i sprzedawaniem obrazów oraz organizowaniem wystaw.
Po oficjalnym zakończeniu działalności galerii i zrobieniu blisko trzydziestu wystaw Paczkowski i Sowiak kontynuowali pracę jako kolekcjonerzy, artyści, a także twórcy zdarzeń łączących sztukę z działaniami społecznymi. W 1984 roku zorganizowali - jako akcję artystyczną - pierwszy w Polsce prywatny turniej tenisa ziemnego w Konopnicy, w którym wzięli udział czołowi polscy zawodnicy.
Ich dziełem było też wydawnictwo Zakaz Zawracania, w ramach którego ukazało się m.in. siedem numerów czasopisma „Mersapon”, podsumowujących działanie galerii, ale też komentującego bieżące działania „dywaniarzy”.

Finał działalności artystycznej Paczkowskiego i Sowiaka był łatwy do przewidzenia. W roku 1986 zainterweniowała Służba Bezpieczeństwa, która jasno oznajmiła, że nie życzy sobie ich jakiejkolwiek aktywności na polu sztuki. W roku 1986 archiwum galerii Czyszczenie Dywanów zostało wywiezione z kraju i złożone jako depozyt w Bibliotece Sztuki w Kopenhadze. Stało się tym samym zalążkiem przyszłego Instytutu Sztuki im. „Społecznego Protestu”, placówki nastawionej na „pokazywanie wzajemnego przenikania nowych struktur społecznych z postawami artystycznymi”.
W 1987 roku aby propagować ideę Czyszczenia Dywanów artyści postanowili wytoczyć sobie serię procesów sądowych, które ciągnęły się potem przez kilka lat.
W 2006 roku archiwum Czyszczenia Dywanów podarowane zostało Muzeum Sztuki w Łodzi.
Na wystawie obejrzymy prace ze zbiorów Radosława Sowiaka i Adama Paczkowskiego.

Wystawa Czyszczenie Dywanów odbyła się w ramach Festiwalu Sztuka i Dokumentacja. Festiwal Sztuka i Dokumentacja współfinansowany jest przez Urząd Miasta Łodzi.

Kuratorzy: Aleksandra Jach, Maciej Cholewiński