Janusz Maria Brzeski

Janusz Maria Brzeski był jednym z najważniejszych twórców fotografii i filmu awangardowego w Polsce. Studiował w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych w Poznaniu. Początkowo w jego twórczości ujawniał się wpływ ekspresjonizmu widoczny w wyrazistych formach zachowanych drzeworytów. W drugiej połowie lat 20. XX wieku artysta zajął się jednak projektowaniem graficznym i fotografią. W latach 1929–1930 pracował w agencjach graficznych w Paryżu, m.in. współpracował z tygodnikiem „Vu”. Tam zapoznał się z surrealizmem, którego wpływy widoczne były w jego późniejszych kompozycjach, szczególnie w seriach fotomontaży, takich jak teka Sex (1930) czy Narodziny robota (1933). Po powrocie do Krakowa zaczął współpracować z koncernem „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”. Projektował układy typograficzne, okładki, przygotowywał fotografie i fotomontaże dla takich czasopism, jak „AS” czy „Tajny detektyw”. Na początku lat 30. stworzył fotogramy abstrakcyjne, które odwoływały się do osiągnięć fotografii kręgu nowego widzenia, podobnych działaniom Lászla Moholya-Nagya. W jego fotografii były obecne też wpływy konstruktywizmu i nowej rzeczowości. W 1931 roku wraz z Kazimierzem Podsadeckim zorganizował w Krakowie Pierwszą wystawę fotografii modernistycznej. Rok później założył zaś Studio Polskiej Awangardy Filmowej (SPAF), w ramach którego zrealizował m.in. film Beton, zachowany jedynie w fragmentach. Był członkiem krakowskiej grupy artystycznej Jednoróg, a po drugiej wojnie światowej pracował przede wszystkim jako ilustrator i grafik, m.in. dla „Przekroju” i wydawnictwa Czytelnik.