Hiszpańska-Neumann

Była graficzką, rysowniczką i malarką. Od 1935 roku studiowała w ASP w Warszawie, w pracowni znanego drzeworytnika Stanisława Ostoi-Chrostowskiego. Grafiki warsztatowej uczyła się od Edwarda Czerwińskiego i Wacława Waśkowskiego, natomiast malarstwa u Karola Tichego                             i Mieczysława Kotarbińskiego. ASP ukończyła w 1939 r., zadebiutowała jeszcze przed dyplomem.

W 1941 roku została aresztowana za działalność konspiracyjną. Była więźniarką w Ravensbrück. Podczas pobytu w obozie wykonała wiele rysunków, które zaginęły lub zostały zniszczone. Tematykę obozową podejmowała także po wojnie w realistycznych grafikach ilustrujących ludzkie cierpienie i poniżenie. Człowiek i jego los były zawsze w centrum jej uwagi. Postaci ludzkie pojawiają się nawet w grafikach ukazujących pejzaże miasteczek Sandomierza, Nowej Rudy czy  Zamościa. Tematem, który szczególnie ją interesował było dziecko, jego radości i troski.

Głównym polem jej wypowiedzi twórczej był drzeworyt, a od końca lat 40. także ilustracja książkowa. Inspiracji szukała w Średniowieczu. Największe dokonania na polu książki dotyczą literatury tego okresu. Cechą charakterystyczną jej ilustracji była duża dekoracyjność, a same kompozycje wyrażały najczęściej proste uczucia, dominował w nich nastrój smutku i liryzmu. Współpracowała z licznymi wydawnictwami, także zagranicznymi. Ilustrowane przez Hiszpańską niemieckie wydanie Tristana i Izoldy Gottfrieda von Strassburga zostało uznane za najpiękniejszą książkę 1961 roku. Początek lat 60. to zwrot ku malarstwu – powstały wówczas imitujące technikę sgraffito rysunki tuszem na zagruntowanym mieszaniną kleju i piasku papierze. Z czasem pojawił się kolor. Tematyka prac odnosiła się przeważnie do Biblii. Od 1965 roku, Hiszpańska-Neuman zajmowała się malarstwem ściennym, zdobiąc zwłaszcza obiekty sakralne.

Dorota Stolarska-Kultys