Milan Grygar
Czeski rysownik, grafik i malarz. W latach 1945–1950 studiował na Akademii Sztuki, Architektury i Designu (VŠUP) w Pradze u profesorów Josefa Nováka i Emila Filla, słynnego czeskiego kubisty. Mieszka i pracuje w Pradze. Główną domeną twórczości Milana Grygara jest rysunek a linia na papierze działa według niego równocześnie w przestrzeni.
W połowie lat 60-tych odkrył, że linia, mając kierunek i energię nabywa dodatkowych możliwości przestrzennych podobnie jak dźwięk. Około 1965 roku zaprzestał pracy nad swoim malarstwem abstrakcyjnym oraz grafiką i zaczął tworzyć „akustyczne rysunki” oraz tzw. „wydarzenia rysunkowe”, w których zapisane dźwięki stanowiły równie ważną część jak elementy wizualne. Spędził wiele lat badając to odkrycie w pracach, które sam określał mianem partytur. Były one przekazywane do wykonania profesjonalnym muzykom na koncertach w Europie oraz w Stanach Zjednoczonych.
W późniejszym okresie twórczości Grygar powrócił do grafiki; tworzył tzw. „rysunki dźwiękowo-plastyczne” oraz „linearne partytury”, które w oparciu o minimalistyczne zasady poruszały tematy rytmu, porządku a jednocześnie technik graficznych. Te procesy zostały one (te procesy) uchwycone w kilku filmach: Akusticka kresba (1969), Kresba 18 a 17 (1976), Cernobile kontrapunkty (1971), Prstova partitura (1982), Hmatova kresba, Ziva kresba, (1983).
Od lat 80. XX wieku Grygar zajmował się też malarstwem. Jego Czarny obraz uważa się obecnie za powrót do minimalizmu porzuconego w połowie lat 60. Praca zapoczątkowuje serię czarnych monochromatycznych płócien, które są podzielone na kolory uzupełniające poprzez minimalistyczne interwencje.
W latach 90. Grygar zaczął zaś łączyć pola kolorów, w cyklu Czerwonego i Białego Klejnotu. Z kolei Antifon z końca lat 90., to praca w której „obrazowa fabuła" zostaje zredukowana do podstawowej relacji, tworzącej intensywne napięcie i monumentalność.
Oprócz eksperymentalnej, niezależnej twórczości, Grygar zajmuje się również grafikami, projektuje plakaty filmowe oraz okładki książek i ilustracje do publikacji dla dzieci.
Ryszard Rau
