Teresa Murak

Teresa Murak jest jedną z najważniejszych artystek polskiej neoawangardy, prekursorką sztuki ziemi, tworzącą na pograniczu rzeźby i performance.

Urodziła się w Kiełczewicach. Studiowała historię sztuki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Mieszka w Warszawie. Debiutowała w latach 70. XX wieku w środowisku neoawangardowym efemerycznymi działaniami z użyciem materii organicznej – kiełkujących nasion rzeżuchy („zasiewami”).

We wczesnym etapie twórczości artystka rozpoczęła także pionierskie realizacje land-artowe („rzeźby dla Ziemi”). Ich kontynuacją były projekty „rzeźb kosmicznych” podejmujące poszukiwania w ziemskiej materii trajektorii ciał niebieskich i praw rządzących kosmosem.

Od początku ważnym punktem odniesienia dla artystki jest duchowość, w tym szczególnie tradycja chrześcijańska, którą Murak wpisuje w kontekst ekologicznej świadomości współzależności wszelkich form życia. Tradycja świąt chrześcijańskich jest źródłem inspiracji dla szeregu motywów (takich jak kojarzona z czasem Wielkanocy rzeżucha) i performance o charakterze sakralno-obrzędowym („Procesja", Warszawa 1974; „Wielkanocny dywan", Kiełczewice od 1974, czy „Przyjście zieleni", Warszawa, 1975).

Prace Teresy Murak powstają w relacji do konkretnych przestrzeni i krajobrazów przy użyciu organicznych materiałów, takich jak kurz, ziemia, szlam rzeczny, ziarna czy zaczyn chlebowy. Skalą pomiaru środowiska, w którym pracuje artystka, jest jej własne ciało i zmysłowe doświadczenie transformacji materii. W swojej twórczości Teresa Murak próbuje uchwycić w holistyczny sposób relacje między różnymi przejawami życia, stanami materii i przepływami energii. Interesuje ją duchowy wymiar cyklów przyrody i organizacji społecznych.

Joanna Sokołowska