Leszek Golec
Leszek Golec (ur. 1959 r.), dyplom Wyższego Studium Fotografii w Warszawie uzyskał w 1989 r., w latach 80. związany z łódzkim, neoawangardowym środowiskiem artystycznym wokół Galerii Wschodnia, od 1985 r. pracuje w Centrum Rzeźby w Orońsku.
Od 1996 r. pracuje razem z Tatianą Czekalską (ur. 1966 r.). która dyplom Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi na Wydziale Projektowania Ubioru uzyskała w 1995 roku.
Ich prace i działania zaistniały w ramach takich projektów jak: 5 Międzynarodowe Biennale Sztuki (Istambuł 1997), Passport: Exchange, (Ex)Change, Arthouse Multimedia Centre, Dublin (1997), Transfer, Kunsthalle Bielefeld (1998), Fauna, Nowyj Manież, Moskwa (1999); Uchwyt sztuki, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź, Postindustrial Sorrow, Nassauischer Kunstverein, Wiesbaden, Pod flagą biało-czerwoną. Nowa Sztuka z Polski, Narodowe Centrum Sztuki Współczesnej, Moskwa (2005), Ciepło – zimno, letnia miłość, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki Warszawa (2006), Epidemia, Zona Sztuki Aktualnej, Łódź (2008), Zwiadowca, Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia, Gdańsk (2009), Schizma. Sztuka polska lat 90, Centrum Sztuki Współczesnej, Warszawa, Wszystkie zwierzęta duże i małe, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa (2010), Oczy szukają głowy do zamieszkania, Muzeum Sztuki w Łodzi (2011), Ecce Animalia, Centrum Rzeźby w Orońsku, 2014, Econvention Europe, Museum De Domijnen, Sittard (2017), Zjednoczona Pangea, Muzeum Sztuki w Łodzi (2019). Wybrane wystawy indywidualne: Z dwóch energii dziwnie trzecia, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa (1996), Piąta Aktywność, Muzeum Sztuki w Łodzi (2001), Remastering, Art in General, Nowy Jork (2002), Homo Anobium Św. Franciszek 100% Rzeźby, Baszta Czarownic, Słupsk (2006), IHS, Zona Sztuki Aktualnej, Łódź (2010), Contract Killer, Atlas Sztuki, Łódź 2012), Łódź / Signum Foundation Gallery (2019), Catering dla najdłużej przebywających w galerii gości, Galeria Miejska Arsenał, Poznań (2020)
Tatiana Czekalska i Leszek Golec są pionierami zorientowanej posthumanistycznie sztuki zaangażowanej ekologicznie. Ich twórczość inspirują zarówno współczesne ruchy ekologiczne jak i ponadreligijne, synkretyczne praktyki duchowe. Jednym z głównych zagadnień ich twórczości jest wydzielenie zachodniocentrycznej cywilizacji ludzkiej ze świata przyrody i związana z tym przemocowa, kolonizatorska postawa ludzi wobec innych zwierząt i form życia. Ich sztuka proponuje doświadczenie zbliżenia się do głębokiego geologicznego czasu Ziemi i przyrodniczego metabolizmu, w którym ludzie są tylko jednym z wielu dziejowych aktorów. Prace duetu ewokują radykalną zmianę (bio)etyki, domagając się poszerzenia empatii i szacunku dla ponadgatunkowej wspólnoty żyjących. Odwrócenie dominującej przemocowej, utylitarnej perspektyw ludzkiej wobec zwierząt artyści zaproponowali na przykład w serii prac z cyklu Avatar. To prototypu urządzeń zaprojektowanych dla owadów. Ich przeznaczeniem jest ochrona tych często niedostrzeganych zwierząt przed zdeptaniem. Możliwości poszerzenia percepcji – jak sugerują artyści - zakodowane są również w istniejących przedmiotach użytku codziennego i obiektach sakralnych, które kolekcjonują i recyklingują na potrzeby swoich prac. Na przykład Anobium Sanctus eksponuje niepowtarzalny ślad owada wyryty podczas konsumpcji zabytkowego rękopisu biblii. Avatar pop przekształca natomiast ikonę w użyteczną rzecz – podpórkę na szklankę do przenoszenia owadów.
„Duża zmiana dla mnie będzie wtedy, gdy przestaniemy myśleć, że chwasty są chwastami. Niekoniecznie to ja – człowiek – muszę być tym, który ocenia, nazywa, decyduje. Chwasty, robaki – niepotrzebne. Szczury – niepotrzebne. Świnie, krowy – potrzebne.”
(Tatiana Czekalska w rozmowie z Joanną Ruszczyk, https://magazynszum.pl/nie-zabijaj-na-zabitym-rozmowa-z-tatiana-czekalska-i-leszkiem-golcem/)
Joanna Sokołowska
