Międzynarodowa Kolekcja Sztuki Nowoczesnej grupy a.r.

Wszystkie dzieła w tej kolekcji
Przeglądaj
Opis


Międzynarodowa Kolekcja Sztuki Nowoczesnej Grupy a.r. to jeden z najważniejszych zespołów dzieł w Muzeum Sztuki w Łodzi. Od początku była ona planowana z myślą o ekspozycji muzealnej, a jej celem była popularyzacja idei sztuki nowoczesnej.


Rozmowy pomiędzy ówczesnym ławnikiem łódzkiego Wydziału Oświaty i Kultury, któremu podlegało Muzeum Historii i Sztuki im. Juliana i Kazimierza Bartoszewiczów (przedwojenna nazwa MS) a Władysławem Strzemińskim, głównym założycielem grupy a.r., na temat stworzenia kolekcji rozpoczęły się w końcu 1929 roku. Niestety zarówno sprawa zbierania, jak i przesyłki obrazów trwała zbyt długo, żeby zbiec się otwarciem nowego Muzeum w 1930 roku.

Otwarcie sali sztuki nowoczesnej zostało zaplanowane dopiero na 9 lutego 1931. Prace rozwieszono pod koniec stycznia, a rzeczywista inauguracja nastąpiła dopiero 15 lutego. Był to też moment, w którym została zawarta umowa między Wydziałem Oświaty i Kultury a grupą artystów sztuki nowoczesnej "a.r.". Wedle zapisów grupa "a.r." podejmowała się zebrania kolekcji dzieł sztuki, obrazujących rozwój i stan sztuki nowoczesnej polskiej i zagranicznej, a także do umieszczenia tej kolekcji w stanie na dzień umowy oraz z nabytkami późniejszymi w Muzeum na prawach depozytu, który mógł być wycofany z rocznym okresem wypowiedzenia, ale nie wcześniej, niż dwa lata po otwarciu ekspozycji. Po 10 latach od otwarcia zbiorów dla publiczności miałby się one stać depozytem wiekuistym i rzeczywiście jeszcze w latach 30. Xx wieku depozyt przeszedł na własność łódzkiego muzeum.

Wśród prac przekazanych w pierwszym zestawie znalazło się 21 dzieł: Juana Torres-Garcii, Enrico Prampoliniego, Serge'a Charchounne'a, Hansa Arpa, Kurta Schwittersa, Sophie Tauber-Arp, Louisa Marcoussisa, Marii Nicz-Borowiakowej, Stanisława Zalewskiego, Tytusa Czyżewskiego, Henryka Stażewskiego i Karola Hillera. Jeszcze w tym samym roku kolekcja była uzupełniana o dalsze nabytki. Łącznie  na dar grupy "a.r." złożyło się 112 dzieł sztuki, w tym do maja 1933 roku w muzeum było ich już 76.  Kolejne, na przykład prace Teresy Żarnower, Mieczysława Szczuki oraz jeszcze jedna praca Kurta Schwittersa spływały do 1938 roku, a w zbieraniu całości aktywnie uczestniczyli między innymi, przebywający w Paryżu członkowie grupy a.r., Henryk Stażewski i Jan Brzękowski. Pomagała również nie związana z grupą Wanda Chodasiewicz-Grabowska (Nadia Léger).  Katalog kolekcji został wydany rok po jej pierwszym otwarciu- wiosną 1932 roku. Na jego obwolucie umieszczono dziś unikatowe zdjęcie pokazujące prezentację kolekcji nowoczesnej w dwóch salach muzeum. W katalogu wymienionych zostało łącznie 75 dzieł, także dzieła już przyobiecane przez Brzękowskiego, ale nie wysłane jeszcze w momencie publikacji z Paryża.

Zespół stanowił wyjątkową już w tamtym okresie publiczną kolekcję, w której reprezentowane były dzieła najlepszych twórców awangardy europejskiej - polskiej i zagranicznej, przede wszystkim francuskiej i niemieckiej. Sama idea stworzenia kolekcji sztuki nowoczesnej była wydarzeniem wyjątkowym na skalę światową i zyskała nie tylko dużą aprobatę w środowisku artystycznym, ale też pozytywny oddźwięk w prasie. Ukazały się na jej temat artykuły między innymi w polskich „Sztukach Pięknych”, "Linii" i "Architekturze i Budownictwie", ale i także w paryskim "La Liberté" oraz "Comoedia". Jeszcze przed II wojna kolekcję zwiedzili ją między innymi  Antoine Pevsner i Sophie Taeuber-Arp. Niewątpliwy sukces pozwalał dobrze widzieć całą inicjatywę, nawet wobec wątpliwości jakimi obdarzana była sztuka awangardowa w tym czasie.