Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Tytus Czyżewski jako malarz snuje na tym płótnie liryczną, pogodną opowieść. Jest drzewo, (które bardziej przypomina sztalugi) i namalowany ptak oraz niebo, chmury, liście i jabłko. Tytus Czyżewski jako poeta każdy z wymienionych elementów mógłby uczynić wersem swojego kolejnego białego wiersza, który dzięki malarskiemu talentowi staje się kolorowy; jest jak bajka, jak ilustracja do bajki, a może wspomnienie nadzwyczajnego dzieciństwa, które Czyżewski spędził w rodzinnym majątku w beskidzkim Berdychowie. Musiało być ono szczęśliwe, bo wieś tę nazwał poeta „słońcem dziecięcej wiosny”. Wypełniona była zapachami i kolorami. „Dlatego też – pisał malarz – od wczesnej młodości łączę je zawsze, często nawet imaginacyjnie, z jakimś zapachem. To był czas, życia wolnego wśród kwiatów, ptaków, lasów i gór, [...] w którym najintensywniej przeżywałem pierwsze zetknięcie się moje ze światem [...] kolorów i form”. Czyżewski był poetą i malarzem, malarzem i poetą, godzącym słowo pisane z obrazem.

Maciej Cholewiński (Cytat za: „Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm", red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 174).

Opis dzieła:
●    to obraz, namalowany farbami olejnymi na płótnie;
●    najważniejsze elementy obrazu:
-    pień drzewa → jest wysoki; z pnia wyrastają młode pędy i zielone listki;
-    ptaszek → jest kolorowy, siedzi na gałęzi; ma otwarty dziób; można się domyśleć, że ptak śpiewa;
-    chmury → są małe i białe, na niebieskim niebie;
-    jabłko → jest duże, dojrzałe, żółto-czerwone;

Tytus Czyżewski w dzieciństwie mieszkał na wsi i bardzo lubił przyrodę; lubił jeść dojrzałe owoce; obserwował drzewa i kolorowe śpiewające ptaki.

Autorka skryptu: Małgorzata Wiktorko

Opis dedykowany osobom słabo słyszącym i niesłyszącym

Bohaterami obrazu Tytusa Czyżewskiego są ptak i drzewo. Być może artysta odnosi się do dziecięcych wspomnień, które spędził w rodzinnym majątku w Berdychowie. W jednym ze swoich tekstów nazwał to miejsce „słońcem dziecięcej wiosny”. Po latach pisał o dzieciństwie: „To był czas, życia wolnego wśród kwiatów, ptaków, lasów i gór, […] w którym najintensywniej przeżywałem pierwsze zetknięcie się moje ze światem […] kolorów i form”.  (Czyżewski wspomina swoje dzieciństwo jako bardzo miłe i przyjemne. Napisał, że jako dziecko dużo bawił się na wsi, tam oglądał kwiaty, ptaki, las, góry. Wieś ma konkretne kolory: zielony, czerwony, żółty, niebieski i te kolory najbardziej pamięta z okresu dzieciństwa.) Wszystkie elementy kompozycji: drzewo, niebo, ptak, jabłko, liście, namalowane zostały w bajkowym charakterze. Obraz mógłby stanowić ilustrację do książki dla dzieci. Tytułowe drzewo trochę przypomina sztalugę, namalowane zostało dość płasko i geometrycznie. Kompozycja Czyżewskiego również pod względem koloru podkreśla sielankowość. (Obraz Czyżewskiego ma wiele kolorów: żółty, niebieski, czerwony, zielony. Te kolory pokazują, że artysta ma dobre wspomnienia o swoim dzieciństwie. Dzieciństwo było dobre i wesołe dla niego.) Dominują barwy pastelowe: róże, błękity, ciepłe zielenie i brązy.

Tytus Czyżewski był malarzem, grafikiem, poetą. Ukończył krakowską Akademię Sztuk Pięknych. Na jego twórczość ogromny wpływ miała sztuka Paula Cezanne’a oraz kubizm. W 1917 roku wstąpił do grupy Ekspresjonistów Polskich, która od 1919 roku zmieniła nazwę na Formiści. Razem z Leonem Chwistkiem i Karolem Winklerem redagował czasopismo „Formiści”.(Tytus Czyżewski, Leon Chwistek, Karol Winkler pisali czasopismo/gazetę pod tytułem „Formiści”.) Wiele podróżował. W swojej twórczości zarówno literackiej jak i malarskiej inspirował się awangardowymi prądami, które powstawały na początku XX w. Chętnie nawiązywał do motywów folklorystycznych. (Tytus Czyżewski dużo podróżował. Na początku XX wieku w literaturze i sztuce powstały nowe prądy artystyczne na przykład: surrealizm, futuryzm. Tytus Czyżewski używał w swojej literaturze i sztuce różnych symboli, znaków, które pokazywały, że zna te nurty artystyczne. Artysta używał w swoich pracach znaków związanych z folklorem czyli z życiem na wsi, z kulturą wsi i z ludźmi, którzy tam żyją.)  W jego pracach widoczne są elementy charakterystyczne dla ekspresjonizmu, surrealizmu czy futuryzmu.
Artysta zmarł w Krakowie w 1945 roku, po upadku Powstania Warszawskiego.

Autorka skryptu: Maja Pawlikowska