Władysław Strzemiński

Kompozycja architektoniczna 13c

Udostępnij:
Datowanie: 1929
Technika: malarstwo olejne
Materiały: płótno, farba olejna
Rozmiar:wys. 96 cm, szer. 60 cm
Sposób nabycia:dar
Data nabycia: 1945
Numer inwentarzowy: MS/SN/M/169

Opis dzieła

Opis dedykowany osobom ze spektrum autyzmu

„Kompozycja architektoniczna 13c” to obraz abstrakcyjny. Obraz abstrakcyjny nie przypomina obrazów z codziennego świata. Sztuka abstrakcyjna używa kolorów, linii i kształtów, ale one nie pokazują rzeczy, roślin, zwierząt ani ludzi.

Sztuka abstrakcyjna jest wynalazkiem XX wieku. W sztuce wcześniejszych czasów nie ma sztuki abstrakcyjnej.

Władysław Strzemiński na całej powierzchni obrazu namalował dwa podziały. W ten sposób on podzielił obraz na trzy części.

Strzemiński podzielił obraz przy pomocy trzech kolorów. On użył czerwonej farby w prawej górnej części obrazu, w środkowej części obrazu użył pomarańczowej farby, a w dolnej lewej części obrazu użył białej farby. On nie pomalował obrazu pomarańczową farbą płasko: on użył grubo farby. Te trzy kolory farby dzielą powierzchnię obrazu.

Granice dzieląca dwa kolory to linie łamane. Ta linia przypomina kształty geometryczne. Te kształty to prostokąty i łuk. Te prostokąty często nie mają jednego boku albo nawet więcej boków. Ten łuk zaokrągla bok prostokąta.

Te kształty mają różne wielkości: są małe, albo duże. Ale większość prostokątów ma taką samą proporcję. Proporcja to stosunek liczb. Proporcja prostokąta to stosunek wymiaru długiego boku prostokąta do wymiaru krótkiego boku prostokąta. Proporcja tych prostokątów to 8:5.

Rama obrazu też ma kształt prostokąta. Ten prostokąt też ma proporcję 8:5.

Proporcja 8:5 jest znana w sztuce wcześniejszych czasów. Artyści używali jej, gdy malowali i rzeźbili ludzi. Ciało człowieka też ma proporcję 8:5.

Ale Strzemiński na obrazie nie namalował człowieka, tylko kształty podobne do prostokątów. On używał obrazów z cyklu „Kompozycje architektoniczne” jak projektów. Dlatego w tytule obrazu jest słowo „architektura”. Architektura jest sztuką projektowania budynków. Obraz Strzemińskiego jest podobny do projektów. To projekt nowego druku, albo nowego mebla, albo nowego budynku. To nowy projekt dla nowego człowieka.

Autor skryptu: Leszek Karczewski

„Kompozycje architektoniczne" to cykl obrazów, jakie Władysław Strzemiński tworzył w latach 1926–1929. Ich numeracja od 1 do 15 została nadana później przez badaczy. Wszystkie oparte o ściśle wyliczoną kompozycję bazującą na stałym stosunku liczbowym (z reguły na tzw. „złotym podziale”, czyli proporcji 8:5) są przykładem wdrożenia rozważań zawartych w książce, którą artysta napisał wraz z żoną Katarzyną Kobro pt. „Kompozycja przestrzeni. Obliczenia rytmu czasoprzestrzennego" (1931). Jak pisali: „Określając ten stosunek liczbowy każdego wymiaru następnego do wymiaru poprzedniego, jako «n» jesteśmy w stanie z góry przewidzieć i obliczyć wszystkie wymiary wszystkich kształtów. W ten sposób dzieło sztuki staje się dla nas odczuwalne jako stały i ciągły rytm wymiarów, ułożonych według prawa ścisłego i dokładnego”. W przypadku malarstwa punktem wyjścia do obliczeń byłyby wymiary płótna. Analizując problemu rytmu w malarstwie w serii „Kompozycji architektonicznych", Strzemiński doszedł jednak do wniosku, że zastosowanie rytmu w malarstwie jest „zboczeniem architektonicznym”. W przeciwieństwie do architektury, którą cechował odbiór czasoprzestrzenny, malarstwo miało być bowiem zjawiskiem czysto przestrzennym, pozaczasowym. Podkreślał tym samym wyjątkowość opracowanej przez siebie wcześniej teorii „Unizmu w malarstwie" (1928).

Paulina Kurc-Maj

Wystawy

A Polish Avant-garde, Katarzyna Kobro, Władysław Strzemiński [2018-10-24-2019-01-14]
Kobro & Strzemiński - A Polish Avant-garde [2019-03-23-2019-06-30]
Konfrontacje i Argumenty. Sztuka Nowoczesna według założeń Galerii Krzywe Koło, Warszawa [2021-03-20-2021-05-20]
Władysław Strzemiński

Władysław Strzemiński
Władysław Strzemiński

Władysław Strzemiński, artysta i teoretyk, był czołowym przedstawicielem awangardy międzywojennej w Polsce. Urodził się w zaborze rosyjskim, w Mińsku, w rodzinie polskiej. Studiował w elitarnej Wojskowej Szkole Inżynieryjnej im. cara Mikołaja w Petersburgu. Podczas pierwszej wojny światowej doznał poważnych obrażeń, w wyniku których stracił jedną rękę, nogę i widzenie w jednym oku. Od 1917 roku bliżej zainteresował się sztuką i wtedy – lub rok później – poznał też swoją przyszłą żonę, Katarzynę Kobro. Od 1918 aktywnie działał w środowisku konstruktywistów rosyjskich. Już wtedy uczestniczył w posiedzeniach Pododdziału...

Inne dzieła tego artysty / artystki
Dzieła w tej samej kolekcji
Zobacz także