Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Ten autoportret artysty, w charakterystycznym filcowym kapeluszu, który zwykle nosił, pokryty jest parafiną. Stanowiąc replikę kadru z filmu Transsibirische Bahn, autoportret symbolizuje artystyczną podróż ku azjatyckiej duchowości. Kolej transsyberyjska to dla Beuysa szlak, który jest świadectwem potęgi człowieka, zwycięstwem nad syberyjskim zimnem i odległością, a także połączeniem Europy z Azją, cywilizacji racjonalistycznej ze światem legend, wierzeń animistycznych i szamanów. To w tym świecie artysta poszukiwał środków do przekształcenia europejskich społeczeństw, które nie mogły jego zdaniem powrócić do zdrowia po wojennych urazach. Filc, tłuszcz czy parafina są kluczowymi materiałami dla Beuysa. Ich znaczenie jest zakorzenione w stworzonej przez niego mitologii. Według niej, kiedy jako lotnik niemieckiego bombowca w 1943 roku został zestrzelony nad Krymem, przed śmiercią z wychłodzenia uratowali go Tatarzy, pokrywając jego ciało tłuszczem i zawijając w filc. To, co jemu przyniosło ocalenie, teraz ma przynieść ozdrowienie europejskiej cywilizacji. Filc i tłuszcz, z których tworzy dzieła, mają działać jako aktywne czynniki przemiany społecznej. Beuys, podobnie jak inni artyści Awangardy, głęboko wierzył w przemianę społeczeństw za pomocą sztuki. Swoje przekonania ujął w teorię rzeźby społecznej – ideę ewolucyjnych zmian w społeczeństwie w wyniku uwolnienia kreatywności każdego człowieka. Teorię tę wcielał w życie przez akcje artystyczne, traktując ich materialne ślady jako nośniki idei. Podejmował również działania społeczne – założył wolny Międzynarodowy Uniwersytet Twórczości i Działań Interdyscyplinarnych (FIU), oraz polityczne – uczestniczył w tworzeniu Partii Zielonych. W 1981 r., zainspirowany programem społecznym „Solidarności”, przyjechał do Polski i ofiarował Muzeum Sztuki w Łodzi swoje archiwum artystyczne. Akcję tę nazwał Polentransport.

Anna Saciuk-Gąsowska Cytat za: Abecadło, red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, s.nlb.[39]