Georges Vantongerloo

Kompozycja trzech równoważników (Composition émanante du triangle équilatéral / Kompozycja wywodząca się z trójkąta równobocznego)

Udostępnij:
Datowanie: 1921 r.
Technika: malarstwo olejne
Materiały: deska, farba olejna
Rozmiar:wys. 48 cm, szer. 55 cm; z ramą: wys. 68 cm, szer. 75 cm
Sposób nabycia:dar
Data nabycia: 14.08.1931
Numer inwentarzowy: MS/SN/M/29

Opis dzieła

Praca abstrakcyjna nie musi być uproszczonym, „wyabstrahowanym” obrazem rzeczywistości. Może pozostawać polem czysto geometrycznych rozważań. Miejscem, gdzie raz za razem rozwiązuje się problem, jak zrównoważyć linie i kolorowe płaszczyzny. Każdemu pionowi odpowiada jakiś poziom, każdej płaszczyźnie – inna płaszczyzna. W efekcie powstaje kompozycja złożona z elementów różnorodnych pod względem barwy i wielkości, ale pozostających wobec siebie w stabilnej relacji. Vantongerloo wykonał trzy wersje tej kompozycji, które zatytułował „Kompozycja z trójkąta równobocznego". Poprzez użycie kolorów dopełniających – fioletowego i zielonego – odbiega ona od wytycznych neoplastycyzmu. Artysta był zafascynowany geometrią i szczególną wagę przykładał do racjonalnych przesłanek w kompozycji dzieła. Jego rzeźby i malarstwo od końca lat 20. XX wieku często obrazowały skomplikowane równania matematyczne. Nie pozostawały jednak dalekie od życia. Podobną formę, opartą o czworoboczne bloki i płyciny, przybierały projekty mebli, sprzętów, wystroju wnętrz, modele lotnisk i mostów. Jak wielu twórców Awangardy swojego czasu wierzył, że kreowanie nowego otoczenia plastycznego oddziałuje na rzeczywistość i wprowadza nowy ład.

Paulina Kurc-Maj (Cytat za: „Abecadło", red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, s.nlb. [403])

W prostokątnej, choć wydaje się, że w kwadratowej „Kompozycji" trzech równoważników, składającej się z jedenastu różnej wielkości różnobarwnych prostokątów, nic nie jest kwestią przypadku. Wielkość i proporcje obrazu określa podstawa trójkąta równobocznego. Rozmieszczenie reszty składników zależy od siatki trójkątnych podziałów nakładanych na płaszczyznę, a ona, jak i linia oraz objętość pozioma figury, nie może być użyta bez równoważnika pionowego. Założenia te wywodziły się wprost z neoplastycyzmu, w którym pion i poziom oddawały prawa rządzące wszechświatem, kolory podstawowe – materię, a barwy neutralne – przestrzeń. Vantongerloo, rzeźbiarz i malarz, jako jeden z pierwszych zaczął wykorzystywać matematykę w procesie twórczym, widząc w tym nową metodę uprawiania sztuki. Wierzył, że precyzja właściwa nauce pomoże stworzyć dzieło równie doskonałe jak matematyczne równanie albo harmonijna, proporcjonalna figura.

Maciej Cholewiński (Cytat za: „Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm", red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 330)

Wystawy

Vantongerloo [2007-10-27-2008-03-02]
For a new world: Georges Vantongerloo (1886 - 1965)... [2009-10-11-2010-05-16]
Wojna domom. Sala Neoplastyczna w solidarności z Ukrainą [2022-06-24-2022-09-11]
Sala Neoplastyczna. Stan początkowy [2023-05-31-2024-12-31]
Awangardowe muzeum [2021-10-15-2022-05-01]
Exhibition of Oil Paintings Water Colors Black and White Sculpture Arranged by Société Anonyme [1926-11-19-1926-12-20]
Kobro y Strzemiński. Prototipos vanguardistas [2017-04-25-2017-09-09]
Katarzyna Kobro & Władysław Strzemiński. New Art in Turbulent Times [2018-03-10-2018-09-02]
Sala Neoplastyczna. Kompozycja otwarta - edycja 2020 [2020-05-12]

Bibliografia

Corcoran Gallery of Modern Art, Georges Vantongerloo, rozdz.: cat. nr 21, Washington : Corcoran Gallery of Modern Art, 1980, s. 50.

Georges Vantongerloo

Współpracował z grupą De Stijl jedynie trzy lata (1917–21), pozostawał jednak najważniejszym twórcą rzeźby abstrakcyjnej powstającej w kręgu neoplastycyzmu. Współpracował z międzynarodowym ugrupowaniem Cercle et Carré. Po jego rozpadzie założył wraz z Augustem Herbinem grupę Abstraction-Création (1931) i czasopismo „Abstraction-Création. Art Non-Figuratif” (1932–36). Od lat 30. jego prace, nadal abstrakcyjne, nabrały swobodniejszego charakteru. W latach 50. XX wieku zaczął tworzyć druciane kompozycje przestrzenne inspirowane zagadnieniami z zakresu fizyki oraz rzeźby z pleksiglasu, w których dużą rolę odgrywało światło. Istotną...

Zobacz także
Powiązane obiekty