Krzysztof Wodiczko

Instrument osobisty

Udostępnij:
Datowanie: 1969 r.
Technika: fotografia
Materiały: aluminium, tkanina, drewno, papier, instalacja elektryczna
Rozmiar:wys. 152 cm, szer. 28 cm
Sposób nabycia:zakup
Data nabycia: 04.08.1977
Numer inwentarzowy: MS/SN/R/251/1-6

Opis dzieła

Obiekt składa się ze słuchawek oraz ukrytych w rękawicach mikrofonów i czujników światła. Użytkownik instrumentu może zmieniać zestaw dźwięków, które do niego docierają. W warunkach kontroli wszystkich przejawów życia publicznego w socjalistycznej Polsce ta praca staje się wyrazem wiary w autonomię jednostki i narzędziem do jej częściowego osiągnięcia. Instrument został opracowany w Studiu Eksperymentalnym Polskiego Radia.


Opis dedykowany osobom ze spektrum autyzmu:

Krzysztof Wodiczko to artysta i projektant. Wodiczko projektuje przyrządy pomagające komunikować się z innymi ludźmi. Wodiczko także projektuje przyrządy pomagające obserwować i odczuwać otoczenie.  Ten artysta interesuje się komunikacją. 

„Instrument osobisty” to przyrząd do słuchania dźwięków otoczenia. Dzieło Krzysztofa Wodiczki składa się z instrumentu,  14 fotografii ilustrujących sposób działania instrumentu oraz instrukcji użycia.  „Instrument” składa się z mikrofonu, dwóch dużych słuchawek i dwóch rękawiczek. Słuchawki są dźwiękoszczelne, pozwalają słyszeć tylko dźwięk przekazywany. One nie dopuszczają dźwięków z otoczenia. W słuchawkach jest też urządzenie filtrujące dźwięki. W rękawiczkach są czujniki światła. Te czujniki to fotoelementy. Wszystkie części „Instrumentu” są ze sobą połączone. 

Użytkownikiem  „Instrumentu” był artysta – Krzysztof Wodiczko. Wodiczko włożył słuchawki na uszy, założył rękawiczki a do czoła przypiął mikrofon. Mikrofon odbierał dźwięki z otoczenia. Za pomocą rękawiczek z czujnikami Wodiczko dopuszczał lub blokował dźwięki. Otwarte dłonie artysty przepuszczały dźwięki do słuchawek, zamknięte dłonie blokowały dźwięki. Kiedy Wodiczko zaciskał dłonie, na czujniki światła nie padało światło. Wtedy urządzenie filtrujące nie przepuszczało dźwięków i w słuchawkach była cisza. 

Artysta używając „Instrumentu osobistego” wybierał co chce słyszeć. Pozwalał pewnym dźwiękom docierać do swoich uszu, innym dźwiękom nie pozwalał docierać do swoich uszu. Wodiczko kontrolował dźwięki z otoczenia. 

Krzysztof Wodiczko stworzył „Instrument osobisty” w 1969 roku. Wtedy w Polsce panował komunizm. Władze państwa kontrolowały społeczeństwo. Władza silnie komunikowała swoją politykę. Artysta używając „Instrumentu osobistego” chciał mieć wpływ na to, co słyszy. To dzieło jest narzędziem pomagającym żyć w totalitarnym państwie. „Instrument” miał dać artyście wolność.  To wolność słyszenia. 

Autor skryptu: Agnieszka Wojciechowska-Sej


Opis kuratorski:

Instrument osobisty umożliwia przejęcie kontroli nad dźwiękami docierającymi z otoczenia. Umieszczony na czole mikrofon odbiera je i przekazuje do urządzenia filtrującego znajdującego się w dźwiękoszczelnych czaszach-słuchawkach. Urządzenie filtrujące z kolei sterowane jest dwoma fotoelementami umocowanymi do dłoni. Ruch dłoni reguluje dopływ światła do fotoelementów. Gdy dłonie są zamknięte, a fotoelementy nieoświetlone, urządzenie filtrujące blokuje dopływ bodźców, przez co w słuchawkach panuje cisza. Obrócenie dłoni wprost do światła wyłącza filtry i słychać wówczas wszystkie dźwięki otoczenia. Płynne gesty dłoni powodują efekt „glissando”. Instrument umożliwia autorowi osiągnięcie wirtuozerii. Instrument osobisty był przeznaczony do użytku własnego artysty (podobnie jak powstały wkrótce później Pojazd). Jego działanie zaprojektowane było na miarę techniki lat 60. i ustroju politycznego w Polsce tego czasu. W przestrzeni kontrolowanej przez totalitarną władzę jedynym możliwym działaniem krytycznym była próba przejęcia kontroli nad odbieranymi przekazami. Publiczna wypowiedź czy rozmowa nie były możliwe – w odpowiedzi na brak wolności mówienia artysta proponuje osobistą wolność słyszenia. Jest to jeden z pierwszych instrumentów krytycznych; później Wodiczko zaprojektował również: Pojazd dla bezdomnych (1988-89), Laskę tułacza (1992), Rzecznik obcego (1993), Egidę (1998) i Rozbroję (2000). Znany jest również z projekcji w przestrzeniach publicznych, w których poruszał tematy dyskryminacji, wykluczenia i przemocy.

Maria Morzuch (Cytat za: Abecadło, red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, s.nlb. [425])


Wystawy

Atlas nowoczesności. Ćwiczenia (II EDYCJA) [2021-10-01-2026-10-01]

Krzysztof Wodiczko
Krzysztof Wodiczko

Krzysztof Wodiczko studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, ukończył Wydział Projektowania Przemysłowego. Mieszka w Nowym Jorku i Warszawie. Wykłada w Harvardzie, wcześniej, od 1994 roku, był dyrektorem Center for Advanced Visual Studies w Massachusetts Institute of Technology. Muzeum Sztuki w Łodzi posiada w kolekcji zespół najwcześniejszych prac artysty, począwszy od Instrumentu osobistego z 1969 roku. To najbardziej znany na świecie polski artysta, autor m.in. wywrotowych projekcji na architekturze miast, począwszy od monumentalnej projekcji nazistowskiej swastyki na tympanonie nieskazitelnej fasady Ambasady RPA w Londynie w czasach apartheidu...

Zasoby - elementy zespołu
Inne dzieła tego artysty / artystki
Zobacz także
Powiązane obiekty